Mag-dadalawang taon na ang nakakalipas. At kung hindi ako nagkakamali ay isang serye ng pagtatalakay simula Agosto 11 hanggang 17, 2006 ang ginawa noon ng himpilang DZVT (dito sa San Jose) hinggil sa 3 buwan (Abril hanggang Hunyo) na Financial and Statistical Report ng Occidental Mindoro Electric Cooperative o OMECO.
Sa loob ng isang linggo ay malinaw na inihanay ang limang malalaking usapin na patungkol sa ilang isyung dapat pag-usapan nang bukas sa lahat hinggil sa OMECO upang mas lalong mabigyan ng kaalaman ang mga taga-Kanlurang Mindoro. Una: General Information tungkol sa OMECO; Ikalawa: Ang Buwanang Pagkalugi ng OMECO; Ikatlo: Systems Loss; Ikaapat: Ang Utang ng OMECO dahil sa Power Generation; Ikalima: Ang Consumer Deposit at ang Pangkabuuang Larawan ng Pananalapi ng OMECO. Ano na kaya ang lagay nang mga aspetong ito ngayon pagkalipas ng halos dalawang taon na...
Malinaw na sa kabuuang operasyon ng OMECO, base sa nakuhang dokumento ng Social Services Commission (SSC) noon, ang OMECO ay nalulugi ng mahigit na limang milyon kada buwan. O katumbas na PhP 166,000 araw-araw. Maaring may katotohanan ang buwelta ng kooperatiba na limitado ang basehan noon ng DZVT sa isyung inilabas ng istasyon. Ngunit sa kabilang banda, hindi rin maipag-kakailang hindi lamang mga figures ang nilalaman ng mga FINANCIAL AND STATISTICAL REPORT ng OMECO, nilalaman din nito ang operasyon at mismong buhay ng isang organisasyon.
Tandang-tanda ko pa na sa nasabing serye ng talakayan ay binuksan ang ere para sa pagbibigay reaksiyon at opinyon ng mga mamamayan. Higit naming inasahan na maglalaan din ng oras ang mga key person ng kooperatiba pero wala kaming narinig sa kanila. Hindi sila sumagot o nagpaliwanag tungkol sa aming analysis. Natatandaan ko rin ang ginawa naming pagtawag sa ilang Board of Directors para hingin ang kanilang panig hinggil sa usaping ito subalit walang nagpaunlak. Maliban sa isang miyembro ng MCEC na si G. Rodolfo Plopinio ng Mamburao.
Sinagot sa ibang himpilan ang diumano’y tugon ng pamunuan ng OMECO sa kanilang ginanap na Board Meeting . Walang pinabulaanan sa mga datos na aming inilabas, bagkus ay binigyan lang nila ito ng pagpapaliwanag.
Sa ganitong mga pangyayari, ang aming mga tanong ay hindi natugunan ng wasto. Aksyon ito mula sa kanilang panig na hindi nagbunga ng pagkalinaw sa isyu. Mga hakbang noon na lalong nakapag-dulot ng pagdududa o kalituhan noon sa mga miyembro (sige "konsumidor" na nga!) ng OMECO.
Noon at maging ngayon, ang pagiging mausisa naming mga kung tawagin ninyo ay “konsumidor” ay hindi isang usaping personal. Hindi ito tunggalian ng mga personalidad o pulitikahan. Sa usaping ito ang sangkot ay ang lahat ng mga mamamayang hindi lamang direktang gumagamit ng serbisyo ng kuryente, kundi ang usaping pagkakamit naming o nating mga mamamayan ng sapat at tamang serbisyo ng kuryente. Ito ang batayan nang aming mga pagdududa. Ito ang batayan ng aming paghahanap ng pagtatamasa sa aming karapatan sa impormasyon. Sapagkat kung hindi tayo makikisangkot at magre-resolba bilang mga miyembro ng OMECO, ano ang iba pang mas makabuluhang maiaambag natin liban sa pagbabayad ng tama sa ating mga electric bill?
Noon man o ngayon at magpasa-walang hanggan....
Thursday, May 29, 2008
Wednesday, May 28, 2008
Mangyan Name Game
Akala ko noon ay sa Isla ng Mindoro lang mayroong Mangyan. Bagama’t wala pang malalim at lubusang tanggap na anthropological evidence, may Mangyan din pala sa Sibuyan, Romblon. Mangyan-Taga-Bukid ang tawag sa kanila.
Una ko itong nalaman mula kay Juanito Lumawig, ang kasalukuyang Chairman ng PASAKAMI o Pantribung Samahan sa Kanlurang Mindoro, habang kami ay sakay ng barko at naglalayag mula Batangas pauwi ng San Jose noong nakaraang Miyerkules (Mayo 21). Kagagaling lang namin noon sa Regional Rural Congress for Southern Tagalog and Bicol Regions na ginanap sa Lipa City. Ang pagkakatuklas sa mga Mangyan ng Sibuyan ay naitala sa isang sulatin ni Juan Calabio, isang paring Espanyol noong 1895.
Alam n’yo ba na ang salitang “Mangyan” ay walang kahulugan o non-existent sa anumang diyalekto nang alinmang tribong hindi pa “nababahiran” o “nauugnayan” ng sibilisasyon? Ipalagay natin na pumunta ka sa pinaka-liblib na pamayanan ng mga Bangon sa Bansud sa Oriental at Tau-Buhid sa Calintaan sa Occidental na ang mga tao doon ay hindi pa nai-impluwensiyahan ng kabihasnan, direkta man o hindi,- hindi nila alam na sa kanila ipinantutukoy ang salitang “Mangyan”. Sa totoo lang, and katagang “Mangyan” ay terminong patag o termino lamang ng pamahalaan (noon at ngayon) patungkol sa kanila. Nagsimula ang katawagang ito noong sinaunang panahon pa ng mga Kastila hanggang sa kanila na itong tanggapin lalung-lalo na nang pormal at opisyal na silang pumaloob sa gobyerno o pamahalaan sa kapatagan. Katulad natin, sila man noon ay naiinsulto kapag tinawag mong “Mangyan”. Pero ngayon ay hindi na. At katulad ng mga kabataang taal na Mindorenyo, proud na rin silang tawaging “Mangyan” lalung-lalo yaong mga kahit papaano ay may kaugnayan na sa makabagong sibilisasyon.
Gayundin pala ang salitang “Tamaraw”. Kung may diksyunaryo lang ang mga tribu, tiyak na wala kang matatagpuang katagang “Tamaraw” doon. Wala ring kahulugan sa kanila ang salitang ito. Para sa mga Tau-Buid, “Uhwang” o “Todo” (big animal) ang tawag nila sa Tamaraw.
Palibhasa salitang Mangyan na rin lang ang ating paksa ngayon, gusto ko ring ibahagi na pinanatili natin ang pangalan ng mga pangunahing bundok na salitang Mangyan ang pinagmulan. Hindi lang pala bundok kundi pati mga pangunahing ilog at ilan dito ang ating pag-uusapan.
Unahin natin ang “Pandurucan”. Ito ay nagmula sa salitang “Durok” na para sa mga Hanunuo at Buhid ay isang proseso ng paglilinis ng kaingin. Kaya ang ibig sabihin ng “Pandurukan” ay “lugar ng kaingin”. Ito ang lumang pangalan ng San Jose. Ang isunod naman natin ay ang “Labangan”. Nagmula ito sa salitang “Labang” na para sa mga Hanunuo ang kahulugan ay “(masamang) espiritu”. Kaya ang ibig sabihin ng “Labangan” ay “place of the bad spirits” sa wikang English. Ang Labangan River ay ang unang ilog mong madadaanan papuntang Magsaysay kapag galing ka ng Norte.
Sa Calintaan naman, ang Ilog ng Anahawin ay nagmula sa salitang Tau-Buid na “Anawan”. Ang ibig sabihin ng “Anaw” ay sebo. Dito umano kadalasang hinuhugasan ang sinalab na hayop,- Baboy Damo man o Tamaraw,- kaya natatapunan ito ng mantika at tinawag nga itong “Anawan”. “Lumintaw” naman ang tawag sa malalaki at makakating gabi na marami raw noon sa ilog na ito na sakop ng Rizal.
Kung may mga pinanatili tayong pangalan ng ilog ay mayroon din naman tayong sagarang binago. Hindi ko alam kung bakit. Eto ang ilan bilang sampol: Ang Mangyan name ng “Mompong” sa Sablayan ay “Bangluan” na isang ritwal ng pag-papausok para itaboy umano ang mga kamalasan. Ewan kung bakit ito pinalitan. Pero anu’t-ano pa man, suwerte ang bayang ito sa likas na yaman.
Ito ang pinakamalupit. “Rayusan” ang tawag noon ng mga Tau-Buid sa ilog na ito. At palibhasa mataas at napaka-tarik (o "tirik") ng bundok na aakyatin mo paglampas ng ilog, tinawag itong “Pa-tirik” ng mga biyahero at residente. And later nang maipluwensiyahan marahil ng burgis na pagpapangalan, ang “Pa-tirik” ay bigla na lang naging westernized na “Patrick”!
Una ko itong nalaman mula kay Juanito Lumawig, ang kasalukuyang Chairman ng PASAKAMI o Pantribung Samahan sa Kanlurang Mindoro, habang kami ay sakay ng barko at naglalayag mula Batangas pauwi ng San Jose noong nakaraang Miyerkules (Mayo 21). Kagagaling lang namin noon sa Regional Rural Congress for Southern Tagalog and Bicol Regions na ginanap sa Lipa City. Ang pagkakatuklas sa mga Mangyan ng Sibuyan ay naitala sa isang sulatin ni Juan Calabio, isang paring Espanyol noong 1895.
Alam n’yo ba na ang salitang “Mangyan” ay walang kahulugan o non-existent sa anumang diyalekto nang alinmang tribong hindi pa “nababahiran” o “nauugnayan” ng sibilisasyon? Ipalagay natin na pumunta ka sa pinaka-liblib na pamayanan ng mga Bangon sa Bansud sa Oriental at Tau-Buhid sa Calintaan sa Occidental na ang mga tao doon ay hindi pa nai-impluwensiyahan ng kabihasnan, direkta man o hindi,- hindi nila alam na sa kanila ipinantutukoy ang salitang “Mangyan”. Sa totoo lang, and katagang “Mangyan” ay terminong patag o termino lamang ng pamahalaan (noon at ngayon) patungkol sa kanila. Nagsimula ang katawagang ito noong sinaunang panahon pa ng mga Kastila hanggang sa kanila na itong tanggapin lalung-lalo na nang pormal at opisyal na silang pumaloob sa gobyerno o pamahalaan sa kapatagan. Katulad natin, sila man noon ay naiinsulto kapag tinawag mong “Mangyan”. Pero ngayon ay hindi na. At katulad ng mga kabataang taal na Mindorenyo, proud na rin silang tawaging “Mangyan” lalung-lalo yaong mga kahit papaano ay may kaugnayan na sa makabagong sibilisasyon.
Gayundin pala ang salitang “Tamaraw”. Kung may diksyunaryo lang ang mga tribu, tiyak na wala kang matatagpuang katagang “Tamaraw” doon. Wala ring kahulugan sa kanila ang salitang ito. Para sa mga Tau-Buid, “Uhwang” o “Todo” (big animal) ang tawag nila sa Tamaraw.
Palibhasa salitang Mangyan na rin lang ang ating paksa ngayon, gusto ko ring ibahagi na pinanatili natin ang pangalan ng mga pangunahing bundok na salitang Mangyan ang pinagmulan. Hindi lang pala bundok kundi pati mga pangunahing ilog at ilan dito ang ating pag-uusapan.
Unahin natin ang “Pandurucan”. Ito ay nagmula sa salitang “Durok” na para sa mga Hanunuo at Buhid ay isang proseso ng paglilinis ng kaingin. Kaya ang ibig sabihin ng “Pandurukan” ay “lugar ng kaingin”. Ito ang lumang pangalan ng San Jose. Ang isunod naman natin ay ang “Labangan”. Nagmula ito sa salitang “Labang” na para sa mga Hanunuo ang kahulugan ay “(masamang) espiritu”. Kaya ang ibig sabihin ng “Labangan” ay “place of the bad spirits” sa wikang English. Ang Labangan River ay ang unang ilog mong madadaanan papuntang Magsaysay kapag galing ka ng Norte.
Sa Calintaan naman, ang Ilog ng Anahawin ay nagmula sa salitang Tau-Buid na “Anawan”. Ang ibig sabihin ng “Anaw” ay sebo. Dito umano kadalasang hinuhugasan ang sinalab na hayop,- Baboy Damo man o Tamaraw,- kaya natatapunan ito ng mantika at tinawag nga itong “Anawan”. “Lumintaw” naman ang tawag sa malalaki at makakating gabi na marami raw noon sa ilog na ito na sakop ng Rizal.
Kung may mga pinanatili tayong pangalan ng ilog ay mayroon din naman tayong sagarang binago. Hindi ko alam kung bakit. Eto ang ilan bilang sampol: Ang Mangyan name ng “Mompong” sa Sablayan ay “Bangluan” na isang ritwal ng pag-papausok para itaboy umano ang mga kamalasan. Ewan kung bakit ito pinalitan. Pero anu’t-ano pa man, suwerte ang bayang ito sa likas na yaman.
Ito ang pinakamalupit. “Rayusan” ang tawag noon ng mga Tau-Buid sa ilog na ito. At palibhasa mataas at napaka-tarik (o "tirik") ng bundok na aakyatin mo paglampas ng ilog, tinawag itong “Pa-tirik” ng mga biyahero at residente. And later nang maipluwensiyahan marahil ng burgis na pagpapangalan, ang “Pa-tirik” ay bigla na lang naging westernized na “Patrick”!
Monday, May 26, 2008
OMECO G.A.: "Kinapos" o "Kinapon"?
Isinagawa kahapon sa bayan ng Sablayan ang 29th Annual General Assembly Meeting ng Occidental Mindoro Electric Cooperative o OMECO na ginanap sa Colegio de San Sebastian College (CDSS) Gymnasium matapos ang ang dalawang taong hindi ito isinagawa. Ang huling GA ay ginanap sa Abra de Ilog noon pang May 28, 2006 sa kadahilanang hindi naman maayos na naipaliwanag. Ang OMECO ay isa sa 120 electric cooperatives sa buong bansa.
As usual, kakaunti ang bilang ng mga dumalo,- halos wala pa yatang 300 participants,- kasama na ang mga manggagawa ng OMECO na full mobilization yata kumpara sa kabuuang bilang na 45,750 consumers province-wide (na na-determine naman later na nasa korum ito). Kung intresado kayo, narito ang consumer’s breakdown: 90% dito ay residential; 6% ay commercial establishments; 2% ang public building at ang natitirang 2% ay street lights including industrial and large load consumers.
Naging tampok dito ang oath-taking ng mga pinaka-bagong member ng Board of Directors na sina Arsenio “Boy” C. Samson ng Calintaan at Myrna Galindo-Magno ng Magsaysay at ang naging taga-panumpa ay si Vice-Mayor Eduardo Gadiano ng nasabing bayan. Nawa ay maka-iwan sila ng marka para sa general welfare ng mga consumer at hindi nang iilang opisyal lang nito. Sana ...
Medyo “pinitik” ni Mayor Godofredo Mintu, bilang Guest Speaker, ang OMECO sa brown-out na malimit daw nararanasan ng kanilang bayan. Idinagdag pa nito na naka-pipigil sa kaunlaran ng alinmang lugar ang ganitong sitwasyon dahil hindi ito makaka-akit ng dayuhang investor. Ginanyak niya ang mga dumalong kasapi na magtanong, mag-usisa at humingi ng paglilinaw hinggil sa mga related issue sa malawakang operasyon ng OMECO sa Occidental Mindoro. Halata din sa patutsada ng alkalde, bagama’t hindi tuwiran, ang kanyang disgusto sa exclusivity contract sa pagitan ng OMECO at ng “isang independent power producer” na hindi man direkta ay tiyak na ang Island Power Corporation o IPC ang kanyang tinutukoy. Matapos ang kanyang speech, umalis na rin kaagad si Mayor Mintu kasama si Vice Mayor Gadiano.
At imbes na substantial na mag-report ng statement of financial condition at technical accomplishment at projections si OMECO General Manager Alex C. Labrador, sa aking palagay,- ay naging reactionary remarks lang ito sa naunang talumpati. Sa ilalim ng statement of financial condition at technical accomplishments, bilang miyembro ay inaasahan kong mapalalim ang pagtatalakay sa Barangay Electrification Management Program o BEMP at ang napipintong MSEAC o Multi-Sectoral Electrification Advisory Council; ang tungkol sa Exclusivity Contract sa IPC, to name a few ... wika nga.
Kung susuriin, ang General Manager’s Report (kung report nga itong matatawag) ay mababahagi lamang sa tatlo: maikling kasaysayan ng pagkakatatag ng OMECO; ang technical explanations sa systems loss at causes of brown-outs; at ang pagbibigay diin na ang OMECO ay service oriented kaya hindi umano dapat asahang hindi ito malugi o kumita.
Pero kaya din namang ipaliwanag nang isang department manager ng OMECO (o baka kahit na ng kanilang trainee) ang tungkol sa kasaysayan ng OMECO nang ganoon din kaikli. Kahit na ang isang ordinaryong lineman ay kayang ipaliwanag ang system loss at ang brown out causes kagaya (o baka mas mahusay at kredibol pa) sa pagpapaliwanag dito ni GM. O kaya ay sa isa niyang engineers. Yung tungkol naman sa pagiging service oriented, sanay na ang mga taga-MSD na ipaliwanag ito sa kanilang mga radio program at kahit saang venue and forum.
Sa madaling salita, ang mga isyung pinalutang ay hindi pang GM Report. At lalo nang hindi pang-GA! Sa GA dapat ay major policies and structure-related ang higit na pinagtutuunang-pansin at hindi ang mga mumunting bagay na ito na maaari namang talakayin sa mas mababang antas. Sa aking pagdalo kahapon kumpara sa minutes ng May 28, 2006 GA Meeting na ipinamahagi nila, walang malaking pagbabago ang isinagawa sa proseso at maging nilalaman ng mga ito. Wala man lamang progression ang mga usapin. Halimbawa,- ang pamumutol ng kuryente kung wala ang may-ari ng bahay; ang problema sa hindi gumaganang kuntador; ang sistema ng pilahan sa mga magbabayad na consumer; at ilang petty problems na kaya namang tugunan individually at case-to-case bases ng mga akmang departamento at empelyado ng kooperatiba.
Speaking of kooperatiba,... kahit hindi implied, dama ko na wala nang balak ang pamunuan ng OMECO na ipa-rehistro ito sa Cooperative Development Authority o CDA para maging isang tunay at lehitimong kooperatiba. Kesyo nabubuhay lamang ito financially sa pamamagitan ng subsidy ng NEA o National Electrification Administration. Batay sa Annual Report 2007 ng OMECO, 13 Rehab/System Upgrading Accomplishments nito ay subsidized pa ng NEA. Pero ang masaklap, kahit yata panaginip na maging tunay na kooperatiba tayo sa susunod na pitong siglo ay wala tayo. Kaya ba hindi isinama ito sa GA target?
As of December 2007 ang OMECO ay may pagkakautang na PhP 164,972,427 at nalugi ng PhP 49,014,100. Pasensiya na kayo pero ‘yan lang talaga ang naunawaan ko sa ipinamahagi nilang 2007 Annual Report. Para bang gustong ipamukha sa atin na dapat lang malugi ang OMECO dahil nga “service oriented” naman ito at huwag nang pag-isipan pa kung mabaon man ito sa utang sa NEA at sa NAPOCOR. At huwag na tayong makialam kung hindi na nito pag-iibayuhin ang kanilang serbisyo o kung lisya na ang kanilang pamamahala sa ating kooperatiba.
Pahabol lang,... bigyan naman sana ng sapat na oras at panahon ang talakayan at gawing dialogical ang atmosphere sa bawat GA. Hindi yung GA na mas marami pa ang naging intresado sa Raffle Draw kaysa sa pagtitiyak ng patuloy na serbisyo ng kuryente dito sa atin. Sabi nga ni Kuya Rey, hindi “kinapos” sa panahon ang GA kundi sinadyang “kinapon” sa panahon!
As usual, kakaunti ang bilang ng mga dumalo,- halos wala pa yatang 300 participants,- kasama na ang mga manggagawa ng OMECO na full mobilization yata kumpara sa kabuuang bilang na 45,750 consumers province-wide (na na-determine naman later na nasa korum ito). Kung intresado kayo, narito ang consumer’s breakdown: 90% dito ay residential; 6% ay commercial establishments; 2% ang public building at ang natitirang 2% ay street lights including industrial and large load consumers.
Naging tampok dito ang oath-taking ng mga pinaka-bagong member ng Board of Directors na sina Arsenio “Boy” C. Samson ng Calintaan at Myrna Galindo-Magno ng Magsaysay at ang naging taga-panumpa ay si Vice-Mayor Eduardo Gadiano ng nasabing bayan. Nawa ay maka-iwan sila ng marka para sa general welfare ng mga consumer at hindi nang iilang opisyal lang nito. Sana ...
Medyo “pinitik” ni Mayor Godofredo Mintu, bilang Guest Speaker, ang OMECO sa brown-out na malimit daw nararanasan ng kanilang bayan. Idinagdag pa nito na naka-pipigil sa kaunlaran ng alinmang lugar ang ganitong sitwasyon dahil hindi ito makaka-akit ng dayuhang investor. Ginanyak niya ang mga dumalong kasapi na magtanong, mag-usisa at humingi ng paglilinaw hinggil sa mga related issue sa malawakang operasyon ng OMECO sa Occidental Mindoro. Halata din sa patutsada ng alkalde, bagama’t hindi tuwiran, ang kanyang disgusto sa exclusivity contract sa pagitan ng OMECO at ng “isang independent power producer” na hindi man direkta ay tiyak na ang Island Power Corporation o IPC ang kanyang tinutukoy. Matapos ang kanyang speech, umalis na rin kaagad si Mayor Mintu kasama si Vice Mayor Gadiano.
At imbes na substantial na mag-report ng statement of financial condition at technical accomplishment at projections si OMECO General Manager Alex C. Labrador, sa aking palagay,- ay naging reactionary remarks lang ito sa naunang talumpati. Sa ilalim ng statement of financial condition at technical accomplishments, bilang miyembro ay inaasahan kong mapalalim ang pagtatalakay sa Barangay Electrification Management Program o BEMP at ang napipintong MSEAC o Multi-Sectoral Electrification Advisory Council; ang tungkol sa Exclusivity Contract sa IPC, to name a few ... wika nga.
Kung susuriin, ang General Manager’s Report (kung report nga itong matatawag) ay mababahagi lamang sa tatlo: maikling kasaysayan ng pagkakatatag ng OMECO; ang technical explanations sa systems loss at causes of brown-outs; at ang pagbibigay diin na ang OMECO ay service oriented kaya hindi umano dapat asahang hindi ito malugi o kumita.
Pero kaya din namang ipaliwanag nang isang department manager ng OMECO (o baka kahit na ng kanilang trainee) ang tungkol sa kasaysayan ng OMECO nang ganoon din kaikli. Kahit na ang isang ordinaryong lineman ay kayang ipaliwanag ang system loss at ang brown out causes kagaya (o baka mas mahusay at kredibol pa) sa pagpapaliwanag dito ni GM. O kaya ay sa isa niyang engineers. Yung tungkol naman sa pagiging service oriented, sanay na ang mga taga-MSD na ipaliwanag ito sa kanilang mga radio program at kahit saang venue and forum.
Sa madaling salita, ang mga isyung pinalutang ay hindi pang GM Report. At lalo nang hindi pang-GA! Sa GA dapat ay major policies and structure-related ang higit na pinagtutuunang-pansin at hindi ang mga mumunting bagay na ito na maaari namang talakayin sa mas mababang antas. Sa aking pagdalo kahapon kumpara sa minutes ng May 28, 2006 GA Meeting na ipinamahagi nila, walang malaking pagbabago ang isinagawa sa proseso at maging nilalaman ng mga ito. Wala man lamang progression ang mga usapin. Halimbawa,- ang pamumutol ng kuryente kung wala ang may-ari ng bahay; ang problema sa hindi gumaganang kuntador; ang sistema ng pilahan sa mga magbabayad na consumer; at ilang petty problems na kaya namang tugunan individually at case-to-case bases ng mga akmang departamento at empelyado ng kooperatiba.
Speaking of kooperatiba,... kahit hindi implied, dama ko na wala nang balak ang pamunuan ng OMECO na ipa-rehistro ito sa Cooperative Development Authority o CDA para maging isang tunay at lehitimong kooperatiba. Kesyo nabubuhay lamang ito financially sa pamamagitan ng subsidy ng NEA o National Electrification Administration. Batay sa Annual Report 2007 ng OMECO, 13 Rehab/System Upgrading Accomplishments nito ay subsidized pa ng NEA. Pero ang masaklap, kahit yata panaginip na maging tunay na kooperatiba tayo sa susunod na pitong siglo ay wala tayo. Kaya ba hindi isinama ito sa GA target?
As of December 2007 ang OMECO ay may pagkakautang na PhP 164,972,427 at nalugi ng PhP 49,014,100. Pasensiya na kayo pero ‘yan lang talaga ang naunawaan ko sa ipinamahagi nilang 2007 Annual Report. Para bang gustong ipamukha sa atin na dapat lang malugi ang OMECO dahil nga “service oriented” naman ito at huwag nang pag-isipan pa kung mabaon man ito sa utang sa NEA at sa NAPOCOR. At huwag na tayong makialam kung hindi na nito pag-iibayuhin ang kanilang serbisyo o kung lisya na ang kanilang pamamahala sa ating kooperatiba.
Pahabol lang,... bigyan naman sana ng sapat na oras at panahon ang talakayan at gawing dialogical ang atmosphere sa bawat GA. Hindi yung GA na mas marami pa ang naging intresado sa Raffle Draw kaysa sa pagtitiyak ng patuloy na serbisyo ng kuryente dito sa atin. Sabi nga ni Kuya Rey, hindi “kinapos” sa panahon ang GA kundi sinadyang “kinapon” sa panahon!
Thursday, May 15, 2008
NRC-II sa Occidental Mindoro
Pormal na pinagtibay ng Catholic Bishops’ Conference of the Philippines (CBCP) sa pamamagitan ng isang Pastoral na Pahayag na nilagdaan ng pangulo nito na si (Jaro) Archbishop Angel N. Lagdameo, D.D. noong Enero 28, 2007 na may titulong “The Dignity of the Rural Poor – A Gospel Concern” ang makasaysayang National Rural Congress-II o NRC-II. Abala ngayon ang buong Simbahang Katoliko kabilang ang kalakhan sa mga diyosesis sa bansa para sa NRC-II na gaganapin sa mga susunod na buwan. Sayang nga lamang at walang pang antas- Parokya at PAKRIS (Pamayanang Kristiyano) na gawaing inilunsad kaugnay ng NRC-II ang aming Simbahang Lokal gayong krusyal din namang usapin ang Repormang Agraryo o CARP dito sa Kanlurang Mindoro. Masasabi kong isa ang usapin sa lupa sa mga ugat ng pampulitikang kaguluhan dito sa amin.
Kuwarenta anyos na ang nakalilipas simula nang ilunsad ang National Rural Congress – I noong 1967 na nagbigay mandato sa atin bilang isang Simbahang naglalakbay na “tumungo sa mga kanayunan” o sa mga lugar na pinabayaan noon (hanggang ngayon ba?) ng pamahalaan sa usapin ng programang pang-kaunlaran pati sa kalingang pastoral ng Simbahan. Kagaya nang nabanggit ko na, ang pinaka-tutok o central focus ngayon ng NRC-II ay ang Comprehensive Agrarian Reform Program o CARP, maliban sa iba pang isyu kagaya ng extra judicial killings at pagmimina. Ang CARP ay anak ng Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL) o R.A 6657.
Sa isang buwan ay bente anyos na ang CARP ngunit wala pa ring substansyal na pagbabago sa buhay ng ating mga magsasaka. Marami ang nagsasabi na bigo ang CARP at hindi kumpleto. Hati ang tingin ng iba’t-ibang grupo ng mamamayan sa programa. Ang iba ay ibig itong ipatigil at naglalatag ng panibangong programang umano’y tunay na repormang agraryo habang ang ilang naman ay nagmumungkahing ito ay i-extend ngunit kailangang dumaan sa malalimang reporma.
Naging usad-suso (‘snail’po ang tinutukoy ko!) ang implementasyon nito sa buong bansa. Sa Land Acquisition and Distribution o LAD ang accomplishment lamang ng DAR ay 65% noong 1998 kung kailan sana ay na-terminate na ang programa ayon sa batas.
Sa talaan ng Department of Agrarian Reform (DAR) sa Occidental Mindoro, sa usapin ng Land Tenure Improvement (LTI), nakapag-distribute na umano sila ng 35,752 ektarya as of March 2008 sa 11 municipalities nito equivalent to 95.93% accomplishment. Ang pinakamalaking distribusyon ay ang Sablayan na umaabot sa 11,231 na sinundan ng San Jose na 8,417 has. Ang pinaka-maliit ay ang pinagsamang Looc at Lubang na umabot lamang sa 266 has. Pero hindi kaya naging pabago-bago ang kanilang target for LTI kagaya sa sitwasyon sa bansa na inisyal na tumarget ng 10.3 milyong ektrya na ibinaba sa 8.1 at sumisid sa 8.06 million has. noong 1994?
More or less 32,559 beneficiaries o ARBs in the province ang umano’y nakinabang dito. Pero hindi malinaw sa talaan ang klasipikasyon kung ilan sa ipinamahagi ang pribadong pag-aari ng mayayamang maylupa (na kadalasang hindi dito sa lalawigan naninirahan) at ilan ang lupang pag-aari ng gobyerno. Hindi kaya na-tameme sila sa mga local landlord (o landed elite) kaya nagkasya na lang sa distribution of public lands?
Sana ay magkaroon tayo ng pagkakataong marinig at mapulsuhan ang mga magsasaka,- o ma-verify man lang ang mga datos na ito mula mismo sa ating mga pamayanan sa sityo at kanayunan. Sa mismong mga “nabiyayaan” o “nabiktima” ng CARP,... ang epekto nito sa mga katutubong Mangyan na pawang mga magsasaka rin,... at iba pang kaugnay na usaping nayon.
Simula’t-sapul, mayroon nang anim na batas na may kinalaman sa repormang agraryo sa bansa ngunit pawang bigo ito upang wakasan ang monopolyo sa lupa ng mga elitista na kadalasan ay mga pulitiko rin. Mga usapin ng katarungan, kapayapaan at katotohanan kung kaya tayo dapat makisangkot sa isyung ito. Pero, dito sa Mindoro,- hindi kaya dahil maselan at kontrobersyal ang isyung ito ay mas gusto nating manahimik na lang?
Kuwarenta anyos na ang nakalilipas simula nang ilunsad ang National Rural Congress – I noong 1967 na nagbigay mandato sa atin bilang isang Simbahang naglalakbay na “tumungo sa mga kanayunan” o sa mga lugar na pinabayaan noon (hanggang ngayon ba?) ng pamahalaan sa usapin ng programang pang-kaunlaran pati sa kalingang pastoral ng Simbahan. Kagaya nang nabanggit ko na, ang pinaka-tutok o central focus ngayon ng NRC-II ay ang Comprehensive Agrarian Reform Program o CARP, maliban sa iba pang isyu kagaya ng extra judicial killings at pagmimina. Ang CARP ay anak ng Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL) o R.A 6657.
Sa isang buwan ay bente anyos na ang CARP ngunit wala pa ring substansyal na pagbabago sa buhay ng ating mga magsasaka. Marami ang nagsasabi na bigo ang CARP at hindi kumpleto. Hati ang tingin ng iba’t-ibang grupo ng mamamayan sa programa. Ang iba ay ibig itong ipatigil at naglalatag ng panibangong programang umano’y tunay na repormang agraryo habang ang ilang naman ay nagmumungkahing ito ay i-extend ngunit kailangang dumaan sa malalimang reporma.
Naging usad-suso (‘snail’po ang tinutukoy ko!) ang implementasyon nito sa buong bansa. Sa Land Acquisition and Distribution o LAD ang accomplishment lamang ng DAR ay 65% noong 1998 kung kailan sana ay na-terminate na ang programa ayon sa batas.
Sa talaan ng Department of Agrarian Reform (DAR) sa Occidental Mindoro, sa usapin ng Land Tenure Improvement (LTI), nakapag-distribute na umano sila ng 35,752 ektarya as of March 2008 sa 11 municipalities nito equivalent to 95.93% accomplishment. Ang pinakamalaking distribusyon ay ang Sablayan na umaabot sa 11,231 na sinundan ng San Jose na 8,417 has. Ang pinaka-maliit ay ang pinagsamang Looc at Lubang na umabot lamang sa 266 has. Pero hindi kaya naging pabago-bago ang kanilang target for LTI kagaya sa sitwasyon sa bansa na inisyal na tumarget ng 10.3 milyong ektrya na ibinaba sa 8.1 at sumisid sa 8.06 million has. noong 1994?
More or less 32,559 beneficiaries o ARBs in the province ang umano’y nakinabang dito. Pero hindi malinaw sa talaan ang klasipikasyon kung ilan sa ipinamahagi ang pribadong pag-aari ng mayayamang maylupa (na kadalasang hindi dito sa lalawigan naninirahan) at ilan ang lupang pag-aari ng gobyerno. Hindi kaya na-tameme sila sa mga local landlord (o landed elite) kaya nagkasya na lang sa distribution of public lands?
Sana ay magkaroon tayo ng pagkakataong marinig at mapulsuhan ang mga magsasaka,- o ma-verify man lang ang mga datos na ito mula mismo sa ating mga pamayanan sa sityo at kanayunan. Sa mismong mga “nabiyayaan” o “nabiktima” ng CARP,... ang epekto nito sa mga katutubong Mangyan na pawang mga magsasaka rin,... at iba pang kaugnay na usaping nayon.
Simula’t-sapul, mayroon nang anim na batas na may kinalaman sa repormang agraryo sa bansa ngunit pawang bigo ito upang wakasan ang monopolyo sa lupa ng mga elitista na kadalasan ay mga pulitiko rin. Mga usapin ng katarungan, kapayapaan at katotohanan kung kaya tayo dapat makisangkot sa isyung ito. Pero, dito sa Mindoro,- hindi kaya dahil maselan at kontrobersyal ang isyung ito ay mas gusto nating manahimik na lang?
Tuesday, May 13, 2008
Salamat, Sir..
Ang malaman mo pa lang na binabasa ni Didaskalos ang blog mo ay malaking karangalan na, e,.. ano pa kaya kung binahaginan ka niya at iyong readers ng kanyang insights at komento mula sa aking posting na “Ina Ko” (5/11/08) dito sa “Pamatok”. Basahin natin si Didaskalos:
“sa aking pagkaunawa, ginoong pamatok, mukhang walang teolohikal na batayan ang pagsasabing sumandig ang mga alagad -- sa panahon ng kanilang pagkakaduwag -- kay Maria. kasi sa mga mahihirap na araw kaugnay sa misteryo paskuwal ng panginoong hesus, ang larawan ni Maria ay lohikal na isiping kagaya rin nang matapos nilang makita muli ang batang si hesus sa templo kausap ang mga pantas tungkol sa batas ni moises. nagugulumihanan si maria, at itinago na lamang ang lahat-lahat sa kaniyang puso..ang paliwanag ng tanyag na dominikanong teologo -- si Schilleebeckx -- sa kung paano nakatawid ang mga apostol sa ganitong panahon sa kanilang buhay (at pananampalataya) ay PNEUMATOLOGICAL. (note: hindi MARIOLOGICAL.)deboto rin ako ni maria, pero dapat lamang na intindihin ang kaniyang naging papel sa tama ngunit makabuluhang perspektibo, nang isinasaalang-alang ang kaniya ring limitasyon.keep on, g. pamatok.”
Gusto ko lang idagdag ang bahagi ng kaisipan mula mismo kay Edward Schillebeeckx tungkol sa tinatawag niyang ‘pneumatological mariology’ (mula sa p. 61 ng aklat na “I am a Happy Theologian, Conversations with Francesco Strazzari” na inilimbag noong 1993 ng Crossroads Publishing Company and SCM Press):
“From immediately after the (Second Vatican) Council, over the last 30 years, there has been a kind of moratorium in mariology, and there has not been much talk about Mary. Now research is being resumed from other perspectives, putting on the emphasis on the relationship between Mary and the Holy Spirit. This is the Mary of the Gospel, of the infancy narratives. There we find the foundations of mariology, not to forget St John, where we find the relationship between Mary and the Holy Spirit.....” “... The Council did not want to consecrate the invocation ‘mother of the church’; it said only that some call Mary ‘mother of the church’. I think that we need to work out a pneumatological mariology.”
Salamat, Sir Didaskalos!
“sa aking pagkaunawa, ginoong pamatok, mukhang walang teolohikal na batayan ang pagsasabing sumandig ang mga alagad -- sa panahon ng kanilang pagkakaduwag -- kay Maria. kasi sa mga mahihirap na araw kaugnay sa misteryo paskuwal ng panginoong hesus, ang larawan ni Maria ay lohikal na isiping kagaya rin nang matapos nilang makita muli ang batang si hesus sa templo kausap ang mga pantas tungkol sa batas ni moises. nagugulumihanan si maria, at itinago na lamang ang lahat-lahat sa kaniyang puso..ang paliwanag ng tanyag na dominikanong teologo -- si Schilleebeckx -- sa kung paano nakatawid ang mga apostol sa ganitong panahon sa kanilang buhay (at pananampalataya) ay PNEUMATOLOGICAL. (note: hindi MARIOLOGICAL.)deboto rin ako ni maria, pero dapat lamang na intindihin ang kaniyang naging papel sa tama ngunit makabuluhang perspektibo, nang isinasaalang-alang ang kaniya ring limitasyon.keep on, g. pamatok.”
Gusto ko lang idagdag ang bahagi ng kaisipan mula mismo kay Edward Schillebeeckx tungkol sa tinatawag niyang ‘pneumatological mariology’ (mula sa p. 61 ng aklat na “I am a Happy Theologian, Conversations with Francesco Strazzari” na inilimbag noong 1993 ng Crossroads Publishing Company and SCM Press):
“From immediately after the (Second Vatican) Council, over the last 30 years, there has been a kind of moratorium in mariology, and there has not been much talk about Mary. Now research is being resumed from other perspectives, putting on the emphasis on the relationship between Mary and the Holy Spirit. This is the Mary of the Gospel, of the infancy narratives. There we find the foundations of mariology, not to forget St John, where we find the relationship between Mary and the Holy Spirit.....” “... The Council did not want to consecrate the invocation ‘mother of the church’; it said only that some call Mary ‘mother of the church’. I think that we need to work out a pneumatological mariology.”
Salamat, Sir Didaskalos!
Sunday, May 11, 2008
Ina Ko!
Natatandaan n’yo pa ba si Karyo? Oo, ‘yung hoodlum sa amin na nag-pi-pinitensiya tuwing Mahal na Araw. May naaalala pa pala akong tungkol sa kanya na sumagi sa isip ko kani-kanina lang. Mother’s Day kasi ngayon. Pero alam n’yo si Karyo ay mayroong isang malaking tattoo sa kaliwang bahagi ng kanyang dibdib. Larawan iyon ng isang babae at sa ibaba nito ay may-nakasulat (“caption” din ba ang tawag doon?) na: “Ina Ko!”. Tiyak ko na hindi iyon larawan ng kanyang ng biological mother kasi, kung titingnan mo nang maigi ay may ‘halo’ ang babae sa drowing ....
Bihibihirang ipinapakita sa sining at literatura si Maria bilang isang babaeng matapang, matatag at palaban. Kadalasan ay may limitasyon ang larawang ipininta sa atin ng mga naunang taong Simbahan sa nabanggit na mga larangan. Kung si Maria ay mula sa mahirap na pamayanang magsasaka sa kanyang panahon, tiyak na may pagkakapareho rin sila,.. ng adhikain sa buhay, ng ilang konsepto ng pagiging babae at iba pa.... nang sinumang mahirap na babaeng kakilala mo.
Tiyak akong katulad ng ina mo at ina ko,- siya ay matapang, matatag at palaban. Kung wala sa kanya ang mga katangiang ito, papaano niya nakayanan ang maintriga, masalimuot at mapanganib niyang buhay sa lupa kaakibat ng kanyang pagiging Ina ng Diyos?
Aside from Mother’s Day ay Pentecost Sunday rin nga pala ngayon. Hindi ba’t hindi malayong isipin na nang maduwag ang mga apostol,.. matapos ang pangyayari sa Kalbaryo, ay sa katatagan at katapangan ni Maria sila lubusang sumandal at umasa? Hanggang sa dumating na nga ang gabing ang Espiritu Santo ay suma-kanila at sila ay biglang naging matapang na ipalaganap ang Mabuting Balita hanggang sa maitatag na nga ang Simbahan na sinundan ng mga pag-mimisyon.
Kamukha ng nanay ko at nanay ninyo,... simpleng mamamayan lang rin si Maria. Hindi siya kagaya nang kanyang contemporaries na ubod ng ga-ganda at tatalino (at least sa pamatayang maka-lupa, ha...) kagaya ng mga asawa ng Cesar at mga konsorte ng Jewish High Priests, ang poltically important na asawa ni Herodes at ng sweet lady ni Pilato. Wala silang panama lahat kay Mary of Nazareth na naging Perfect Mother. S’yempre kagaya rin ng ating mga nanay na nagluwal sa atin na hindi natin pwedeng ipagpalit kahit kina Hillary Clinton at Britney Spears gaano man sila ka-yaman o ka-sikat.
Masarap pa sanang magsulat ng tungkol sa mga ina natin, lalo na tungkol kay Maria, pero sadyang ganoon yata. Ang mga kataga at salitang patungkol sa ating Nanay ay hindi magiging ganap kailanman. Kaya ang ating sulatin o mga pagsusumikap ay mananatiling hindi maaaring ipagmalaki. Hindi kumpleto. Hindi sapat. Hindi karapat-dapat. Kung ating itatapat,ihahambing at ikukumpara sa kanilang pagmamahal.
Si Maria ay nabuhay dalawang libong taon na ang nakalilipas pero libong paraan din siyang nabuhay kasama natin. Nabubuhay siya sa katauhan ng ating mga ina. At kung ikaw ay babae, mabubuhay siya sa iyo kung magiging mabuti kang Nanay.
Bihibihirang ipinapakita sa sining at literatura si Maria bilang isang babaeng matapang, matatag at palaban. Kadalasan ay may limitasyon ang larawang ipininta sa atin ng mga naunang taong Simbahan sa nabanggit na mga larangan. Kung si Maria ay mula sa mahirap na pamayanang magsasaka sa kanyang panahon, tiyak na may pagkakapareho rin sila,.. ng adhikain sa buhay, ng ilang konsepto ng pagiging babae at iba pa.... nang sinumang mahirap na babaeng kakilala mo.
Tiyak akong katulad ng ina mo at ina ko,- siya ay matapang, matatag at palaban. Kung wala sa kanya ang mga katangiang ito, papaano niya nakayanan ang maintriga, masalimuot at mapanganib niyang buhay sa lupa kaakibat ng kanyang pagiging Ina ng Diyos?
Aside from Mother’s Day ay Pentecost Sunday rin nga pala ngayon. Hindi ba’t hindi malayong isipin na nang maduwag ang mga apostol,.. matapos ang pangyayari sa Kalbaryo, ay sa katatagan at katapangan ni Maria sila lubusang sumandal at umasa? Hanggang sa dumating na nga ang gabing ang Espiritu Santo ay suma-kanila at sila ay biglang naging matapang na ipalaganap ang Mabuting Balita hanggang sa maitatag na nga ang Simbahan na sinundan ng mga pag-mimisyon.
Kamukha ng nanay ko at nanay ninyo,... simpleng mamamayan lang rin si Maria. Hindi siya kagaya nang kanyang contemporaries na ubod ng ga-ganda at tatalino (at least sa pamatayang maka-lupa, ha...) kagaya ng mga asawa ng Cesar at mga konsorte ng Jewish High Priests, ang poltically important na asawa ni Herodes at ng sweet lady ni Pilato. Wala silang panama lahat kay Mary of Nazareth na naging Perfect Mother. S’yempre kagaya rin ng ating mga nanay na nagluwal sa atin na hindi natin pwedeng ipagpalit kahit kina Hillary Clinton at Britney Spears gaano man sila ka-yaman o ka-sikat.
Masarap pa sanang magsulat ng tungkol sa mga ina natin, lalo na tungkol kay Maria, pero sadyang ganoon yata. Ang mga kataga at salitang patungkol sa ating Nanay ay hindi magiging ganap kailanman. Kaya ang ating sulatin o mga pagsusumikap ay mananatiling hindi maaaring ipagmalaki. Hindi kumpleto. Hindi sapat. Hindi karapat-dapat. Kung ating itatapat,ihahambing at ikukumpara sa kanilang pagmamahal.
Si Maria ay nabuhay dalawang libong taon na ang nakalilipas pero libong paraan din siyang nabuhay kasama natin. Nabubuhay siya sa katauhan ng ating mga ina. At kung ikaw ay babae, mabubuhay siya sa iyo kung magiging mabuti kang Nanay.
Intex Lang ang Walang Ganti!
The Municipality of Sablayan is pushing for General Ordinance N. 2007-GO03B seeking for the imposition of a 25-year large scale mining operation in Sablayan where there are no permit or instrument whatsoever will be issued or granted by any agency or instrumentality of said municipality.
Pero hanggang ngayon ay wala pinal na pag-aaproba dito ang Sangguniang Panlalawigan dahil marami pang binubusisi (committee hearings here and there...) para hindi daw sila ma-“teknikal”.
Yung ibang grupong pulitikal naman na pumupustura ring kontra-mina, imbes na banatan ang Intex at maglunsad ng sarili nilang pagkilos kontra-mina ay puro lip service lang. May resources pa naman sana silang magagamit para sa mga anti-mining moves tulad ng political mass base at mass media na kontrolado nila, pero hanggang daldal lang sila.
Isinusulong ni GMA ang pagpasok ng industriya ng mina sa bansa at parehong “ka-partido” ni GMA ang dalawang malalaking grupong pulitikal sa lalawigan bagama’t mortal silang magkaaway sa pulitika. Kunwari anti-mining sila pareho pero ang tunay nilang objective ay wasakin lamang ang credibility ng isa’t-isa. Saan lulugar ang kalikasan at tayong mamamayan?
Ang mga sundalo baka kaya nandito ay hindi lamang para lipulin ang mga NPA kundi para protektahan din ang kumpanya ng mina. Ang CPP-NPA-NDF naman ay baka ginagamit lang ang isyu ng mina para makapangulekta ng revolutionary tax sa mining company. Malay n’yo!
Habang ganito’t hindi pa ito natutuldukan ng Pamahalaang Panlalawigan, ang mga organisador ng Intex Resources Corporation ay kumikilos na sa upland/Mangyan communities. Bumubuntot-buntot sa mga lokal na opisyal, namimigay ng pinansiyal at materyal na tulong (sa katotohanan ay suhol!) sa anyo ng pagpu-pondo ng mga proyekto at pagawain, pamimigay ng cash gift sa mga opisyal ng barangay, pa-uniporme sa basketbol, kabilang ang pagdu-donate ng t-shirt noong Earth Day activity 2008 sa mga empleyado ng lokal na opisina ng DENR.
Ang Intex Resources, kagaya nang nabanggit ko na sa mga nagdaan kong post,- ay ang dating Mindex Resources Development. Inc. na siyang pangunahing kumpanyang minero mula sa Norway na magmimina sa may 9,700 na ektaryang lupain ng isla ng Mindoro sa ilalim ng Mindoro Nickel Project. Maliban sa mining, balak din nito sa original concept na magtayo ng ore processing plant sa Brgy. Pili, Pinamalayan, Oriental Mindoro. Nag-project ang Intex na makakakuha ang proyekto nang may 40,000 tons of nickel at 30,000 tonelada ng cobalt kada taon at 130,000 metric tons of ammonium sulfate na by-product ng nickel.
We, Mindorenyos should realize that we steps we take in favor of our environment are themselves steps toward peace and development that we aspire for. Kumilos na ang mga taga-Oriental, tayong taga-Occidental, parang wala lang.
May gantimpala sa seryosong pagpapalakas ng agrikultura, ekoturismo, pagsupil sa lokal na kurapsiyon, sustenableng industriya at iba pa. Intex lang ang walang ganti(ng mapapala)!
Pero hanggang ngayon ay wala pinal na pag-aaproba dito ang Sangguniang Panlalawigan dahil marami pang binubusisi (committee hearings here and there...) para hindi daw sila ma-“teknikal”.
Yung ibang grupong pulitikal naman na pumupustura ring kontra-mina, imbes na banatan ang Intex at maglunsad ng sarili nilang pagkilos kontra-mina ay puro lip service lang. May resources pa naman sana silang magagamit para sa mga anti-mining moves tulad ng political mass base at mass media na kontrolado nila, pero hanggang daldal lang sila.
Isinusulong ni GMA ang pagpasok ng industriya ng mina sa bansa at parehong “ka-partido” ni GMA ang dalawang malalaking grupong pulitikal sa lalawigan bagama’t mortal silang magkaaway sa pulitika. Kunwari anti-mining sila pareho pero ang tunay nilang objective ay wasakin lamang ang credibility ng isa’t-isa. Saan lulugar ang kalikasan at tayong mamamayan?
Ang mga sundalo baka kaya nandito ay hindi lamang para lipulin ang mga NPA kundi para protektahan din ang kumpanya ng mina. Ang CPP-NPA-NDF naman ay baka ginagamit lang ang isyu ng mina para makapangulekta ng revolutionary tax sa mining company. Malay n’yo!
Habang ganito’t hindi pa ito natutuldukan ng Pamahalaang Panlalawigan, ang mga organisador ng Intex Resources Corporation ay kumikilos na sa upland/Mangyan communities. Bumubuntot-buntot sa mga lokal na opisyal, namimigay ng pinansiyal at materyal na tulong (sa katotohanan ay suhol!) sa anyo ng pagpu-pondo ng mga proyekto at pagawain, pamimigay ng cash gift sa mga opisyal ng barangay, pa-uniporme sa basketbol, kabilang ang pagdu-donate ng t-shirt noong Earth Day activity 2008 sa mga empleyado ng lokal na opisina ng DENR.
Ang Intex Resources, kagaya nang nabanggit ko na sa mga nagdaan kong post,- ay ang dating Mindex Resources Development. Inc. na siyang pangunahing kumpanyang minero mula sa Norway na magmimina sa may 9,700 na ektaryang lupain ng isla ng Mindoro sa ilalim ng Mindoro Nickel Project. Maliban sa mining, balak din nito sa original concept na magtayo ng ore processing plant sa Brgy. Pili, Pinamalayan, Oriental Mindoro. Nag-project ang Intex na makakakuha ang proyekto nang may 40,000 tons of nickel at 30,000 tonelada ng cobalt kada taon at 130,000 metric tons of ammonium sulfate na by-product ng nickel.
We, Mindorenyos should realize that we steps we take in favor of our environment are themselves steps toward peace and development that we aspire for. Kumilos na ang mga taga-Oriental, tayong taga-Occidental, parang wala lang.
May gantimpala sa seryosong pagpapalakas ng agrikultura, ekoturismo, pagsupil sa lokal na kurapsiyon, sustenableng industriya at iba pa. Intex lang ang walang ganti(ng mapapala)!
Thursday, May 8, 2008
Mikroponong Tao
Kung hindi mo kilala si Fr. Lino E. Nicasio, SVD malamang na hindi ka tubong Pandurucan (dating pangalan ng San Jose). O kung taal ka man naming “ka-tribo”, malamang ay hindi ka pa tao o sanggol ka pa lang noong huling quarter ng Dekada ’60 hanggang mid-’70s. Kung hindi man ay baka hindi ka Katoliko at kung Katoliko ka man ay hindi ka gaanong pala-simba noong bata ka. Bihirang estudyante mula sa St. Joseph School at Divine Word College, at may mangilan-ngilan ding taga-San Jose National Highschool (SJNHS) na tulad ko,- ang hindi siya kilala. Kilala ko si Fr. Nicasio pero hindi niya ako kilala.
Siya ay sikat na propesor, manunulat at champion sa larangan ng Homeletics hindi lamang sa SVD communities kundi sa buong bansa (baka sa buong mundo pa nga,..e!) at may PhD. Degree sa Speech na nakuha niya sa Indiana University, hindi ko alam kung kailan. Siya ang unang pari na nagbigay ng bagong dimensiyon, anyo, hugis at kulay sa salitang “sermon” sa tenga at puso ng aking mga kababayan. Dangan kasi naman, daig mo pa ang nasa sinehan na ang palabas ay pinaghalong komedi, aksyon at drama kapag siya ang nagho-homiliya.
Pero hindi lang si Fr. Nicasio ang ating ibibida ngayon. Higit sa lahat ay ang tinagurian ng prestihiyosong Time Magazine sa issue nito noong Disyembre 1979 na, “The Microphone of God”. Ang taong aking tinutumbok ay tampok sa isang sulatin ni Fr. Nicasio (lumabas sa babasahing “Diwa : Studies in Philosophy and Theology” na jointly published ng Graduate School of Divine Word Seminary sa Tagaytay and Christ the King Seminary sa QC sa edisyon noong Nobyembre 1992) na may pamagat na FULTON J. SHEEN: A Mighty Preacher of God”. Birthday niya ngayon dahil May 8 taong 1895 nang siya (si Archbishop Sheen po, hindi si Fr. Nicasio!) ay isilang sa El Paso, Illinois., US of A.
May mga pagkakataong inaabangan ko nga ngayon sa telebisyon,- sa Eternal World Television Network o EWTN, ang re-run (na black and white pa) ng kanyang pumatok na show na “Life is Worth Living” na ilang dekada ang inilagi sa ere. Ang “Life is Worth Living” ay humatak noon ng audience share na 30 million viewers per week. Pinataob ng naiibang religious program na ito ang karibal niyang mga sikat na TV personality na sina Frank Sinatra at Milton “Mr. Television” Berle. Noong 1952, na-kopo ni Archbishop Sheen ang Emmy Award dahil sa “Life is Worth Living”. Pumanaw si Archbishop Sheen dahil sa sakit sa puso noong December 9, 1979 matapos niyang bigyan ng bagong dimensiyon, anyo, hugis at kulay ang salitang “preaching” sa mamamayan ng daigdig. Katulad din ni Fr. Lino E. Nicasion, SVD, na bihira nang bumibisita dito sa amin sa San Jose.
Siya ay sikat na propesor, manunulat at champion sa larangan ng Homeletics hindi lamang sa SVD communities kundi sa buong bansa (baka sa buong mundo pa nga,..e!) at may PhD. Degree sa Speech na nakuha niya sa Indiana University, hindi ko alam kung kailan. Siya ang unang pari na nagbigay ng bagong dimensiyon, anyo, hugis at kulay sa salitang “sermon” sa tenga at puso ng aking mga kababayan. Dangan kasi naman, daig mo pa ang nasa sinehan na ang palabas ay pinaghalong komedi, aksyon at drama kapag siya ang nagho-homiliya.
Pero hindi lang si Fr. Nicasio ang ating ibibida ngayon. Higit sa lahat ay ang tinagurian ng prestihiyosong Time Magazine sa issue nito noong Disyembre 1979 na, “The Microphone of God”. Ang taong aking tinutumbok ay tampok sa isang sulatin ni Fr. Nicasio (lumabas sa babasahing “Diwa : Studies in Philosophy and Theology” na jointly published ng Graduate School of Divine Word Seminary sa Tagaytay and Christ the King Seminary sa QC sa edisyon noong Nobyembre 1992) na may pamagat na FULTON J. SHEEN: A Mighty Preacher of God”. Birthday niya ngayon dahil May 8 taong 1895 nang siya (si Archbishop Sheen po, hindi si Fr. Nicasio!) ay isilang sa El Paso, Illinois., US of A.
May mga pagkakataong inaabangan ko nga ngayon sa telebisyon,- sa Eternal World Television Network o EWTN, ang re-run (na black and white pa) ng kanyang pumatok na show na “Life is Worth Living” na ilang dekada ang inilagi sa ere. Ang “Life is Worth Living” ay humatak noon ng audience share na 30 million viewers per week. Pinataob ng naiibang religious program na ito ang karibal niyang mga sikat na TV personality na sina Frank Sinatra at Milton “Mr. Television” Berle. Noong 1952, na-kopo ni Archbishop Sheen ang Emmy Award dahil sa “Life is Worth Living”. Pumanaw si Archbishop Sheen dahil sa sakit sa puso noong December 9, 1979 matapos niyang bigyan ng bagong dimensiyon, anyo, hugis at kulay ang salitang “preaching” sa mamamayan ng daigdig. Katulad din ni Fr. Lino E. Nicasion, SVD, na bihira nang bumibisita dito sa amin sa San Jose.
Monday, May 5, 2008
Mga Kasabihan (Bow!)
Naging hobby na ng anak kong si Anawim (o Tutay), trese anyos, ang mag-lista ng mga kasabihan (na kanyang nabasa, kinopya o gawa-gawaan lang n'ya) na sa palagay niya ay katawa-tawa o naiiba sa unang sulyap, ngunit kung iyong pagninilayan ay nuggets of wisdom pala. Hiniram ko kaninang umaga ang kanyang listahan at ibinigay naman niya. At sinubukan kong ilapat sa political realities ng Kanlurang Mindoro ngayon and here they are:
“Kung puro palpak ang pagpipilian, ang hindi pagpili ay karangalan”
(Kung wala nga naman alternatibong pulitiko tuwing eleksyon, kagaya dito sa atin na dalawang paksyon lang,- mas tama pa nga ‘ata kung minsan ang ganitong katwiran.)
“Ang kasalanang ayaw aminin ay mas matindi pa sa pagsisinungaling”
(Ano na kaya ang nangyari sa report at mga kaso ng umano’y malawakang dayaan at bilihan ng boto noong 2007 Local Elections dito sa lalawigan natin?)
“Walang halaga ang laki ng mata ng kuwago kung naka-pikit ito”
(Yung isang opisyal na kakilala ko, harap-harapan na ang bentahan ng “bato” sa barangay niya pero daig pa niya ang bulag!)
“Hindi aampat ang sakit ng pigsa kahit diligan mo ng isang baldeng luha”
(Puro band-aid solution lamang ang lunas ng aming mga pulitiko sa problema ng hospital and urgent medical services para sa mga agaw-buhay na pasyete. Puro awa na lang at konting limos pero walang long- lasting solution ukol dito.)
“Hindi sa iyo magkakasya ang mahabang kamiseta, pumatong ka man sa lamesa”
(Umisip naman sana kayo ng bago at mas epektibong istilo ng pamumuno at pamamahala. Palpak na nga ‘yung sinundan, gagayahin pa!)
“Ang taong mabuti sa iyo pero masama sa iba o kahit na sa kakampi mo, ay hindi mabuting tao”
(Ang siraan daw ng mga magkakampi sa pulitika ay tipikal na ugat ng pagkaka-watak-watak at “pagbaliktad” ng mga partymates imbes na ang kaibhan ng prinsipyo at pagkamulat sa katotohanan.)
“Sa damdamin ng iba, maging pagong humusga at kidlat umunawa”
(Dito nga sa amin, kahit 'yung walang muwang na batang anak ng political opponent niya ay idinadamay at idinadawit. Umunawa sa damdamin? Walang ganyan sa pulitika,‘no!)
“Hindi ka aakyat ng puno para mamingwit ng isda”
(Wala na tayong maaakyat na puno kapag natuloy ang Mindoro Nickel Project at ganito tayo ka-tanga kapag pinayagan natin ito!)
“Nakababasa ang ampyas pero hindi nakakabingi ang kulog”
(Kahit utay-utay lang, tiyak naman na may epekto sa masa. Hindi kagaya nung isang proyekto ng isang Mayor na puro lang propaganda at pa-pogi pero wala namang sustenableng resulta.)
“Walang prutas ang nahuhulog nang malayo sa kanyang puno”
(Kung bulok ang Tatay na pulitiko, chances are ganoon din ang gumigiri-giring (ka-)anak!)
“Hindi mo malulunok nang minsanan ang bagay na mas malaki sa iyong lalamunan”
(May pulitikong ganyan ka-ganid at ka-takaw dito sa amin. Tiyak sa inyo rin.)
“Kapag nag-aaway ang mga aso sa tumana, kuyapit ang kanilang mga garapata”
(‘Yung mga propagandista ng pulitiko sa gitna ng pampulitikong batikusan sa media ng kani-kanilang mga amo ay parang mga garapatang ganito.)
“Ang bubwit na hinulog sa lungga ng mga daga ay hindi magiging pusa.”
(May number of political young bloods tayo ngayon pero palibhasa ka-“lahi” o kapartido sila ng mga trapo ay nagiging trapo na rin yata.)
“Kapag pinakawalan mo ang bayawak sa manukan, hindi ka na makakakita ng itlog”
(Ganyan ang nangyari sa atin!! Palibhasa bumoto tayo ng mga “bayawak”, walang progreso ang ating bayan. Hindi na tayo maka-kain ng itlog. Mabuti pa ang lamok..(?))
At ang aking paborito: "Ang tubig sa inidoro ay swimming pool sa guyam"
(Iba-iba tayo ng pananaw. Ganito ang tingin ko sa sitwasyon ng pulitika sa Kanlurang Mindoro, e.. anong magagawa n’yo?)
“Kung puro palpak ang pagpipilian, ang hindi pagpili ay karangalan”
(Kung wala nga naman alternatibong pulitiko tuwing eleksyon, kagaya dito sa atin na dalawang paksyon lang,- mas tama pa nga ‘ata kung minsan ang ganitong katwiran.)
“Ang kasalanang ayaw aminin ay mas matindi pa sa pagsisinungaling”
(Ano na kaya ang nangyari sa report at mga kaso ng umano’y malawakang dayaan at bilihan ng boto noong 2007 Local Elections dito sa lalawigan natin?)
“Walang halaga ang laki ng mata ng kuwago kung naka-pikit ito”
(Yung isang opisyal na kakilala ko, harap-harapan na ang bentahan ng “bato” sa barangay niya pero daig pa niya ang bulag!)
“Hindi aampat ang sakit ng pigsa kahit diligan mo ng isang baldeng luha”
(Puro band-aid solution lamang ang lunas ng aming mga pulitiko sa problema ng hospital and urgent medical services para sa mga agaw-buhay na pasyete. Puro awa na lang at konting limos pero walang long- lasting solution ukol dito.)
“Hindi sa iyo magkakasya ang mahabang kamiseta, pumatong ka man sa lamesa”
(Umisip naman sana kayo ng bago at mas epektibong istilo ng pamumuno at pamamahala. Palpak na nga ‘yung sinundan, gagayahin pa!)
“Ang taong mabuti sa iyo pero masama sa iba o kahit na sa kakampi mo, ay hindi mabuting tao”
(Ang siraan daw ng mga magkakampi sa pulitika ay tipikal na ugat ng pagkaka-watak-watak at “pagbaliktad” ng mga partymates imbes na ang kaibhan ng prinsipyo at pagkamulat sa katotohanan.)
“Sa damdamin ng iba, maging pagong humusga at kidlat umunawa”
(Dito nga sa amin, kahit 'yung walang muwang na batang anak ng political opponent niya ay idinadamay at idinadawit. Umunawa sa damdamin? Walang ganyan sa pulitika,‘no!)
“Hindi ka aakyat ng puno para mamingwit ng isda”
(Wala na tayong maaakyat na puno kapag natuloy ang Mindoro Nickel Project at ganito tayo ka-tanga kapag pinayagan natin ito!)
“Nakababasa ang ampyas pero hindi nakakabingi ang kulog”
(Kahit utay-utay lang, tiyak naman na may epekto sa masa. Hindi kagaya nung isang proyekto ng isang Mayor na puro lang propaganda at pa-pogi pero wala namang sustenableng resulta.)
“Walang prutas ang nahuhulog nang malayo sa kanyang puno”
(Kung bulok ang Tatay na pulitiko, chances are ganoon din ang gumigiri-giring (ka-)anak!)
“Hindi mo malulunok nang minsanan ang bagay na mas malaki sa iyong lalamunan”
(May pulitikong ganyan ka-ganid at ka-takaw dito sa amin. Tiyak sa inyo rin.)
“Kapag nag-aaway ang mga aso sa tumana, kuyapit ang kanilang mga garapata”
(‘Yung mga propagandista ng pulitiko sa gitna ng pampulitikong batikusan sa media ng kani-kanilang mga amo ay parang mga garapatang ganito.)
“Ang bubwit na hinulog sa lungga ng mga daga ay hindi magiging pusa.”
(May number of political young bloods tayo ngayon pero palibhasa ka-“lahi” o kapartido sila ng mga trapo ay nagiging trapo na rin yata.)
“Kapag pinakawalan mo ang bayawak sa manukan, hindi ka na makakakita ng itlog”
(Ganyan ang nangyari sa atin!! Palibhasa bumoto tayo ng mga “bayawak”, walang progreso ang ating bayan. Hindi na tayo maka-kain ng itlog. Mabuti pa ang lamok..(?))
At ang aking paborito: "Ang tubig sa inidoro ay swimming pool sa guyam"
(Iba-iba tayo ng pananaw. Ganito ang tingin ko sa sitwasyon ng pulitika sa Kanlurang Mindoro, e.. anong magagawa n’yo?)
Subscribe to:
Posts (Atom)
