Taon ng Bokasyon

Saint Joseph College Seminary (SJCS) is the diocesan seminary of the Apostolic Vicariate of San Jose in Occidental Mindoro, Philippines. It actually opened its doors for the first batch of seminarians in June 1984 but was formally inaugurated on July 15, 1984 - a year after the creation of the Apostolic Vicariate of San Jose in Mindoro (1983). Today, Saint Joseph College Seminary continues to form seminarians and work towards “one true Christian Community, united in worship, service and witness of Christ”. Our vicariate, in line with the Silver Jubilee of the SJCS, proclaimed June 2008 to July 2009 as Year of the Vocation. Occidental Mindoro seminarians need your support and prayers...

At habang ipinapaskel ko ito, may isinasagawang Convention ng mga seminarista at ilang “kandidato” na nagsimula noong isang araw at matatapos bukas, ika-31 ng Disyembre 2008.

A key feature of the celebration will be the promotion of the priesthood and religious life with the hope that a considerable number of youth from Occidental Mindoro will reflect more deeply on these vocations as life choices. At hindi lang sila, tayo rin. Our faith calls on each and every Christian to fulfill our vocation as asked of us in our baptismal promise. Let us embrace this responsibility so that the words of Jesus will ring true in our lives: "You will be My Witnesses" (Acts 1:8).

Sabi nga ni Catherine of Siena : "If you are what you should be, you will set the whole world ablaze!"

-------
(Photo taken by Allan Potestades of AVSJ Bigkis Balita)

Ambahan sa Birthday ni Misis

Sugot nga maaw kunman
Tangdayan no ma-amban
Sabungan no manuywan
Impad las yami daywan
Hanggan buhok timbangan
Hanggan sa balod pangdan
Bugkat di way yamungan
Bilang dayi bunlagan
No kang tinaginduman
Kang magpahalimbaw-an
Ga bugtong ti bilugan

(Isn't this the truth with all:
If the wife is good and kind,
the husband reasonable,
you have always friends around,
like long hair drooping so nice.
Till the final burial mount,
you'll be sleeping on one mat.
You don't want to separate
Putting down my thoughts like this:
An example very clear,
being TWO, you're only ONE.)

---------------

Ang mga Hanunuo-Mangyan dito sa ating lalawigan ay kasalukuyan pa ring gumagamit ng pamamaraan ng pagsusulat na ginamit na bago pa man dumating ang mga Kastila noong 1521. Ito ay isang halimbawa ng “Ambahan” ng mga Mangyan. Birtdey ngayon ni Misis at ang tanging maire-regalo ko sa kanya sa pamamagitan ng aking blog ay ang tulang ito…at ang pagmamahal.

---------

“Rough” Translation :

The Hanunoo Mangyans of Mindoro here in the Philippines still practice an original script which was in general use all over the country at the arrival of the Spaniards in 1521. This is an example of an “Ambahan” poem of the Mangyans. Today is my wife’s birthday and all I could give through my blog is this poem… and my love.

(Credits: Photo-www.flickr.com : Poem- www.mangyan.org.)

Certified Batang Bubog

Ngayon ay masaya sa aming barangay. Hindi lamang dahil ang mga opisyal doon ay nakatanggap ng tumatanginting na Christmas bonus at 15th Month Pay. Lahat as in everybody,- mga elementary teacher na naka-assign sa amin, mga tanod, mga lider ng bawat purok, mga Barangay Health Worker o BHW at halos lahat ng key leaders ng Brgy. Bubog dito sa San Jose, Occidental Mindoro ay may pamasko mula sa aming El Kapitan. Nauna dito, may pasinaya din kahapon sa katatayong barber shop para sa mga miyembro ng Bubog Farmers Cooperative o BUFACO. Marami pa raw pang-ayudang tulong ang kanyang ibibigay sa aming mga ka-barangay. May pagawaan ng ice drop o popsicle, to name a few. Tila tinutupad niya ngayon ang kanyang pangako noong nakaraang halalan na gagawin niyang isang modelong barangay ang Bubog.

Ang ribbon cutting ceremony ay kumpleto with radio coverage, kaya lahat ng tagpo ay hindi nakaligtas sa Occidental Mindoro pati ‘yung berdeng joke niya tungkol sa ice drop na “ipapa-salubong” sana ng lalakeng Mangyan sa kanilang tribu. Na enjoy na enjoy namang pinakinggan at “pinagtawanan” ng aking mga kababaryo. Kunsabagay kahit sa mga opisina, ang mas nakakatawang joke naman talaga ay ang joke ni Boss, ‘di ba?

Ngayoon ay Barangay Day Celebration sa amin. Mamaya ay may street dancing competition, mga parlor games, inter-purok basketball game, variety shows na katatampukan ng ilang kilalang singer at komedyante mula sa Maynila, inter-faith activities at kung anu-ano pa. ang tema ng pagdiriwang? Original na original : “Makulay ang buhay sa modelong barangay”.

Papaano ba nagsimula ang Bubog Barangay Day Celebration? Wala pang ganito noong kapanahunan ng kauna-unahang naihalal na Teniente del Barrio na si Leoncio Chan noong 1952. O kaya ay sa termino nina Ernesto Espiritu, Enrique Perez at Teofilo Tumpalan nong 1960s. Wala nito sa mga taon ni Pantaleon “Addie” Novio, Jr. (na uncle ko at tatay ni First Kagawad Sharon "Bong" Novio-Ligaya) Nag-umpisa lang ito sa kapanahunan ni Kapitan Aquino “Panong” Acla, Jr. Ipinapalagay ng marami na ang selebrasyong ito ay isang hiwalay na selebrasyon na ipinantapat sa Pistang Parangal sa Patrong San Isidro Labrador (Ika-15 ng Mayo) ng mga Katoliko. Si Acla ay ang kauna-unahang Kapitan ng baryo na hindi Katoliko. Hindi rin naman ito ang Foundation Day ng Bubog sapagkat hindi ito opisyal na pagkilala sa pagkakatatag ng barangay na pinagtibay ni Mayor Isabelo Abeleda, Sr. ng San Jose noong taong 1950.

At ito ang mas nakakatawa sa alinmang toilet humor ng sinumang pulitiko sa entablado: ang TOTOONG PETSA ng aming Barangay Day Celebration ay hindi ngayon,- December 20, kundi sa December 30 pa! Sabi nila, wala daw kasi sa araw na iyon si Kapitan kaya inadvance na lang. Kunsabagay, malaking bagay nga naman kung wala siya sa araw ng selebrasyon...(?)

Kuwento ko lang konti. Tunay po akong taga-Bubog. Isa pa, kung ako po ba ay hindi naniniwala sa mga pinaggagawa ni GMA ay hindi na ba ako taga-Pilipinas? Komo ba hindi ibinoto ni Palin si Obama ay hindi na siya taga-Amerika? Sa Bubog ako nagkaisip. May bahay pa kami diyan. Diyan ako bumuboto. Diyan ipinanganak ang aking mga anak. Dama ko at naging bahagi ako ng buhay noon ng mga tao diyan. Katulad rin ninyo marahil.

Maiba tayo ng konti, sana ay matapos ko na ang inumpisahan kong sulatin na pinamagatang, “Brgy. Bubog: Then, Now and Tomorrow (A Historical Outline From the Stories of its People)” na noong April 1996 ko pa inumpisahan na parang tinamad na akong gawin. Ewan ko kung bakit. Pero ngayon ay ganado na naman akong ipagpatuloy. Dahil siguro may internet na. Heto ang konting silip:

“Bubog then belongs to a vast hectares of land in the province considered as friar land. It was acquired by the Philippine Milling Corporation after the Sugar Central Mill was put into operation. Some of its land are converted into sugarcane plantation but most of it are kept unproductive because its soil was not suitable for farming. Around 22,484 hectares of land in the whole San Jose has been turned to hacienda for commercial sugar cultivation” “In 1964, the Salt Industry of the Philippines was erected and put into operation. Laborers from other barangays worked as laborers for the salt factory. This paved the way for improvements of roads and bridges leading to the factory and administration building near Sitio Curanta of Brgy. San Agustin and its other pumps and installations in Bubog Barrio Proper.”

Ako ay isang bata na noon ay naliligo sa plum sa Bubog. Binatang unang nalasing sa tuba galing sa mga niyog ng Bubog. Namamadangan sa dalampasigan ng Bubog. At humabi ng pangarap na makatapos ng pag-aaral sa parang ng Bubog. Wala pa noon ang mga wala nang pampublikong silbing mga gusali katulad ng ITT-Telecom at IPC. Papaano nila idedeklarang “persona non grata” ang HINDI sampid at lehitimong anak ng Bubog? Bakit nila ako itatakwil?

Happy Barangay Day Celebration na lang sa “Model Barangay” ng lalawigan!

Sulyap sa Kasaysayan, Suri sa Pulitika

Pa-gabi na noon. Pagkalabas na pagkalabas ko sa Katedral noong Gaudete Sunday ay tumuloy na ako sa San Jose Town Plaza para panoorin ang isang palabas na pinamagatang “Mga Sulyap sa Kasaysayan ng Occidental Mindoro” noong December 14, 2008, isang araw bago ang ika-64 na Taong Anibersaryo ng San Jose Liberation. Ang presentasyong ito ay idinerehe’t pinamahalaan nina Prof. Gil C. Manuel ng Occidental Mindoro Historical Society at Mr. Luis Sumajit, Jr. Nilahukan ito ng may limampung mga kabataang babae at lalake na pawang sa tingin ko ay may hinaharap sa teatro at iba pang kaugnay na larangan ng sining.

Apaw ang tao sa plaza. Binaybay ng palabas ang ilan sa mahahalagang bahagi at yugto ng kasaysayan ng aming lalawigan. Bilib at saludo ako kaya wala akong masabi sa ganda ng palabas sa punto ng choreography, productions design, costume, sounds and lighting at halos lahat ng teknikal na aspeto nito. Bagama’t superb ang palabas at nakapag-bigay nga ito ng impormasyon ay bitin naman ito sa hamon. Tigmak sa trivia pero tigang sa pamumukaw ng damdamin. Kunsabagay “sulyap” nga naman ito at hindi “suri” sa kasaysayan…

Noong 1950s ang San Jose Liberation ay isa sa mga tampok na okasyon sa loob ng taon. Sabi ng mga matatanda, maliban sa bonggang selebrasyon, dito rin itinatampok ang aming mga lokal na bayani ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig na hindi ko na rin maisa-isa maliban kina Fermin Baretto ang alkalde noon ng San Jose-Pandurucan na pinugutan ng ulo ng mga sundalong Hapon sa may Ilog Busuanga at lider-gerilyang sina Vincent Fortune, Sr. at Lawrence Cooper. Mga kuwento na una kong narinig sa mga bibig ng aking lolo at lola. Mga kuwento nang kanilang buhay noong sa Tunnel, Central pa raw sila naka-tira.

Sa kanyang sulatin na pinamagatang “Mindoro: Key That Unlocked RP Liberation” na lumabas sa Philippine Daily Inquirer (PDI) noong December 15, 2007 ay ganito isinalarawan ng local historian na si Rodolfo Meim Acebes AKA “Ka Bise” ang Mindoro Landing: “At dawn of Dec. 15, 1944, R/Adm. Arthur D. Struble, the leader of the naval force, ordered the bombardment of San Jose-Pandurucan to clear it for the landing of the liberation forces. Gen. Douglas MacArthur was right; there were not many Japanese soldiers in Mindoro to meet his force. They retreated to the mountains while the others were left to guard their radio equipment”.

At idinugtong pa ni Acebes, “At 7:10 a.m., the 24th Infantry Division with 11,780 combat men, 9,516 Army Air Force and 5,901 service troops landed at the Red Beach in Caminawit Point, White Beach in Barrio Bubog, Blue Beach in Barrio San Agustin and Green Beach across the Bugsanga River. It was followed by the landing of VII Amphibious Forces carrying 16,500 soldiers with 27,600 tons of supplies.”

Bagama’t hindi na bago sa akin ang ilang istorya na aking napanood dahil nai-kuwento na nga ito sa akin at nabasa ko na rin sa sulatin ng mga Mindoro historian na sina G. Rudy Candelario at Ka Bise ay mas nag-enjoy ako sa panonood ng sayaw at kanta ng mga kabataan sa entablado. Napa-indak rin ako at napa-kanta habang pinapatugtog ang mga awiting matagal ko nang hindi naririnig tulad ng “You Are the Sunshine of My Life”, “Hello Dolly” at “Twist and Shout”. Naaliw ako sa indayog ng mga batang mananayaw. Muli sa aking buhay…

Ngunit palibhasa siguro ay salat ako sa kaalaman sa katutubong sayaw (o sa sayawan in general), noong gabing iyon ko lang nalaman na ang sayaw na “Pandanggo sa Ilaw” pala ay dito sa Kanlurang Mindoro nagsimula partikular sa Bayan ng Lubang. Kaya naman pala sa sayaw na ito ipinangalan ng yumaong social scientist na si Prof. Remigio Agpalo ang pamagat ng isa niyang aklat na “Pandanggo sa Ilaw: The Politics of Occidental Mindoro” na inilimbag noong 1965. Totoo pa rin ngayon ang kanyang political analysis: “Because Philippine society is hierarchical, politics based on personality and patronage has been prevalent. As "Pandanggo sa Ilaw" politics, this resembles the manipulative as well as the graceful movements of politicians who compete for power in the political arena” (p. 86).

Siyanga pala, kabilang sa mga panauhing pandangal sa palabas ay sina Mayor Romulo M. Festin ng San Jose, Bokal Roderick Q. Agas at Governor Josephine Y. Ramirez-Sato. S’yempre pa dahil sa kanilang presensya, hindi mo na kailangang maging si Madam Rosa para mahulaan na ang Pamahalaang Panlalawigan ang siyang nag-pondo dito. As expected, wala ni anino ng mga taga-kabilang political camp sa crowd.

Tinapos ang palabas sa pamamagitan ng talumpati ni Governor at ni Meyor at noong gabing bisperas ng Mindoro Liberation, hindi lamang balik-1944 ang simoy hangin kundi fast forwarded-2010 na kaagad…

Be Honest

Naka-polo kami ni Dikong Rey (once in a blue moon, lang ‘to!) noong Sabado kasi nga naman, kami ay naimbitahang magbigay ng talk hinggil sa paksang “Ang mga Naka-ambang Pagmimina sa Kanlurang Mindoro” sa Provincial Chapter ng Brotherhood of Christian Businessmen and Professionals o BCBP. Ang Forum ay ginanap sa Sikatuna Beach Hotel sa Brgy. San Roque, San Jose, Occidental Mindoro noong Sabado, December 13, 2008. Ito ay bilang pagpapa-unlak sa isang imbitasyon nga Chapter Chairman nito na si G. Tirso F. Espiritu na kaibigan ko simula nang kami ay mga binata pa sa Bubog. Humigit-kumulang sa 40 na mga kasapi na karamihan ay couples ang naroroon sa kanilang regular na Breakfast Meeting.

Noong nakaraang linggo kasi, ayon sa mga dumalo, nagbigay din ng input ang mga taga- Mindoro Nickel Project (MNP) sa pangunguna ng Intex Resources Corporation. At para naman umano ma-balanse, binigyan rin nila ng pagkakataong kami ay magpaliwanag bilang kinatawan ng Social Services Commission (SSC) ng ating Simbahang Lokal.

Ano nga ba ang BCBP? Pangunahing pundasyon ng pagkakatatag nito ay nagsasabing, “Life in Christ in its fullness for businessmen and professionals”. Sa kongkreto, ang mga sumusunod ang kanilang mandate:

* Creating an atmosphere where love, compassion and justice prevails in the marketplace.
* Overcoming situations of injustice, inequality and abuse.
* Provide a more equitable distribution of profits and benefits to labor.
* Fairness and honesty to the consumer.

Ang BCBP ay ang naglunsad ng nationwide advocacy program na tinatawag na “Be Honest” limang taon na ang nakalilipas na nilahukan ng may 113 Chapters sa bansa. Ang programa ay pangunahing ginagawa sa pamamagitan ng pag-iimprenta at pagsasabit ng mga streamer o pagpapa-tatak ng t-shirt, billboard o anumang bagay na pwedeng paglagyan ng mga pang-madlang mensahe ng programa.

Nagkalat sa downtown San Jose ang mga naglalakihang billboards at very visible ang mga salitang ito sa bawat sulok ng bayan: “BE HONEST. Even if others are not, Even if others will not, Even if others cannot.” Bilib ako sa mensahe at sana ay makanti nito ang kalooban ng sinumang makababasa especially our local elected officials. Kahit papaano, dito sa lalawigan ko ay masasabi nating tagumpay ang “Be Honest Campaign” ng nasabing trans-parochial group. Kaya lang, nang minsang kami ay naka-sakay sa traysikel ni Yob at nabasa niya ang billboard, mayroon siyang itinanong sa akin na hindi ko masagot. Ang sabi ko na lang sa aking panganay, “Hayaan mo ‘pag may naka-usap ako na taga-BCBP ay itatanong ko ‘yan…"

At noong Sabado ay dumating nga ang pagkakataong iyon. Kahit malinaw naming naibahagi ang aming puntos sa pagtutol sa pagmimina, hirap akong makapa kung nabigyan namin sila ng inspirasyong kumilos o hindi. Mukhang na disturb pa ‘ata namin ang grupo. Sabi pa nga ng iba, “Kapag kumilos tayo d’yan, patay tayo! Delikado yan!”. Isa lang ang tiyak ko, mukhang matatagalan pa bago lubusang makasama ng mga katutubong Mangyan at buong Pamayanang Kristiyano ang ilang grupong Simbahan sa mga pagkilos nito kontra sa mina. O sa alinmang isyung panlipunan, kahit na sa paglaban sa katiwalian sa korte at maging sa lansangan. Hindi ko alam kung bakit. Siyanga pala, marami sa kanila ang umuwi na bago pa man namin simulan ang input at kalahati na lang ang natira bago ito matapos!

Sa pagwawakas ng aming input ay itinanong ko sa kanila ‘yung tanong ni Yob sa akin habang nasa traysikel nang minsang pauwi kami sa Bubog, “Be Honest, Even if others are not, Even if others will not, Even if others cannot.”, binasa muna niya ang dilaw na mga titik sa kulay asul na billboard sabay tanong : “Teka ‘Tay,.. Anong gagawin natin kapag kinukurap tayo ng mga taong taong HINDI honest maliban sa personal appeal na ito at prayers na magbago o kaya ay patawarin natin sila?” Kagaya ko nang itanong ito ni Yob sa akin, hindi rin naging kongkreto ang sagot sa akin ng grupo…

Pari Na (Naman?)!

Ewan ko kung nagbibiro lang siya pero in-introduce ng aming Brgy. Captain (na former Governor at ex-…Congressman ng Oksi) ang kanyang political ally at kabig na pari bilang, “…tatakbong gobernador sa susunod na eleksiyon.” Kung ating matatandaan, isa ang tinutukoy niya sa tatlong pari sa Pilipinas na sumabak noong May 14, 2007. Ang kasalukuyang kontrobersyal na gobernador ng Pampanga na si Fr. Eduardo "Among Ed" Panlilio at si Msgr. Crisanto Dela Cruz ng Zamboanga(..na kagaya niya ay natalo rin sa halalan. More or less 20 thousand votes ang lamang noon ng incumbent governor sa aming "pari-na-biglang-naging-pulitiko".) Ang tila maagang “pronouncement” na ito ay nangyari sa isang pasinaya sa proyektong pang-elektripikasyon sa Purok 7, Brgy. Bubog, San Jose, Kanlurang Mindoro noong Huwebes, ika-11 ng Disyembre, 2008 na dinaluhan din nina Engr. Parvenu Naungayan at Engr. Ricky Gonzales ng Occidental Mindoro Electric Cooperative o OMECO, mga residente at ng mga opisyales ng Brgy. Bubog. Ang proyekto ay malaking tulong para sa mga residente na higit onse anyos na 'atang naghintay para magkaroon ng kuryente sa kanilang purok. Maging ang dating Kapitan at ngayon ay Kagawad na si Aquino "Panong" Acla, Jr. ay pinuri ang inisyatibang ito ng aming kasalukuyang Kapitan, na asawa rin ng aming kasalukuyang Kongresista, na mga magulang ng kasalukuyang alkalde ng Mamburao na kabiserang bayan namin.

Hindi ako naniniwala na muli siyang ('yung mamang may gawad ng Banal na Orden)kakandidato at least sa gubernatorial post. Sigurado akong nagbibiro lang noon si El Kapitan sapagkat tunay na maaga pa para sa mga pa-anunsiyong ganito. (Hindi ba walang anumang pinal na kandidato sa mga tahidan na sa pulitika? 'Ika nga, "Nothing is final unless a COC is filed", 'di ba?) Sa Parokya ng Banal na Krus sa bayan ng Sta. Cruz huli itong na-assign bilang Kura-Paroko. Sinasabing sa Brgy. Barahan sa Sta. Cruz din ipinanganak at lumaki 'yung bigating pulitikong tinutukoy ko. Pero hindi ito ang ating paksa ngayon at wala itong kinalaman sa ating main topic or subject matter for today…..

Isang araw matapos ang insidenteng nabanggit, noong December 12, 2008 ay inordenan bilang isang pari si Rev. Ronald Dela Virgen Panganiban ng bayan ng Sta. Cruz. Ang nag-gawad sa kanya ay si Obispo Antonio P. Palang, SVD, DD. Si Father Onad ay tubong Brgy. Mulawin sa nasabing bayan. Matapos ang serye ng mga Thanksgiving Mass sa Sta. Cruz ay bumalik siya sa Saint Joseph Cathedral Parish sa San Jose ngayong araw ng Linggo, December 14, 2008 para sa Misang Pasasalamat. Si Fr. Ronald ay tubong Brgy. Mulawin sa Sta. Cruz. Sa Invitation Card ni Fr. Ronald ay may mababasang ganitong Bilical Text : “A good shepherd lays down his life for the sheep”.- John 10:11. Si Fr. Onad ay isa sa limang supling ni Ginoong Rading at Ginang Ellen Panganiban.

Sa iyo Fr. Onad, Congratulations and God Bless, kahit kami ni Dikong Rey ay hindi nakadalo sa iyong ordinasyon.

Isang pagninilay lang. Ang Sakramento ng Banal na Orden ay isa sa pitong Sakramento ng Simbahan at sabi nga ni Archbishop Oscar V. Cruz sa aklat na “Priest-Politicians”: “…the ordained Priesthood has practical primacy among the Sacraments in the Church in the sense that without it, there would be no ministers for all the other six other Sacraments in the Church…” Samakatuwid, Sakramento dapat ang prayoridad ng pari at hindi ang partisan politics. Sinulat ni Cruz ang aklat bilang eksperto sa Canon Law at 'di bilang Arsobispo ng Lingayen-Dagupan.

Pero dito ako naniniwala at alam kong hindi ito nagbibiro nang karugtong niya itong isulat: “... This not necessarily saying that politics is ethically bad or morally evil. It only says that Priesthood and politics do not mix which precisely makes the figure of a “Priest-Politician” not only very questionable but also rather disturbing". Amen.

Mula KBP Hanggang NEA

Dumayo pa sa opisina ng NEA (National Electrification Administration) Office sa Diliman ang BOD ng Occidental Mindoro Electric Cooperative (OMECO) noong Martes, December 9, 2008, para magpalitan ng maaanghang na salita. Ang pulong sa pagitan ng BOD ng OMECO at ng mga matataas na opisyales ng NEA ay ipinatawag mismo ng nasabing pambansang ahensiya upang once and for all ay unti-unti nang matuldukan ang isyu ng umano'y maling pamamalakad at pagpapatalsik sa/kay OMECO General Manager Alex C. Labrador. Siya ay imbitado at dumalo rin sa nabanggit na pulong.

Sa pahayag ni Dir. Samuel A. Villar sa DZVT noong Miyerkules, sinabi nito na sa unang bahagi ng pulong ay binaybay ng mga taga-NEA ang kanilang ginawang Audit Report . Ano ang kanilang rekomendasyon batay sa report at iba pang mga dokumentong natanggap nila? Heto ang kanilang hatol ayon sa salaysay ni Villar: “TERMINATION” para kay Labrador o kaya ay mag-“GRACEFUL EXIT” na lang siya. Ngunit ayon sa panayam, hanggang sa huling sandali ay tigas-tanggi si Labrador na bumaba sa puwesto at sinabing bigyan pa siya ng sapat na panahon para pag-isipan ang pagbaba sa poder. Palibhasa nailahad na nila ang kanilang tunay na layon at komo ang usaping ito ay internal na sa mga taga-OMECO, kumalas na sa miting ang mga taga-NEA para bigyang-daan ang OMECO Board Meeting na tatalakay sa kasasapitan ni Labrador.

Sa panimula ng BOD Meeting na ang nag-preside din naman ay si BOD Chairman Jerry R. Villanada ng District II ng San Jose Area,- kaagad na nag-motion si Dir. Arsenio “Boy” C. Samson ng bayan ng Calintaan bilang susog sa naunang rekomendasyon ng NEA para sa termination ni GM. Naging very vocal umano si Dir. Melito C. Pasol, Jr. ng bayan ng Rizal sa pagtatanggol kay Labrador. To cut the long story short,.. wika nga, matapos ang litanya at palitan ng ayon kay Villar ay “very harsh words”, gumawi na rin sa wakas ang miting sa division of the house. Tatlo (3) ang nag-affirm sa recommendation ng NEA habang dalawa (2) naman ang umabsuwelto sa kanilang General Manager. Ang tatlo ay sina Villar, siyempre si Samson at si Dir. Francisco T. Servando. Sa panig naman ng mga pumabor kay Labrador ay sina Dir. Myrna Galindo-Magno ng Magsaysay at saka si Pasol nga. Bilang presiding officer at walang nangyaring tie sa botohan, ayon sa batas ay hindi maaaring bumoto si Villanada. Kaya hayun, sa wakas ay naka-iskor din ang mga anti-GM,- ang mga pro-Save OMECO. At nagkabisa nga ito at tinawag na Resolution No. 138…

Ang siste, may drama pa uling naganap. Ayaw pirmahan ni Villanada bilang Chairman ang Resolution No. 138 at patuloy pa rin nilang kinukuwestiyon ang ginawang proseso ng botohan. Wala umano si San Jose Area District I Director Leonardo S. dela Fuente kaya hindi dapat natuloy ang botohan. Sabi naman nina Servando, Samson at Villar, kahit wala si dela Fuente ay may quorum naman ang pagpapasya at iyon ay ayon naman sa parliamentary rules and procedures. Taasan na naman po sila ng boses. Balitaktakan na naman. (Ang ilan nga sa kanila ay nagpa-tingin ng blood pressure sa clinic sa 4th Floor ng gusali at pawang mga na-hypertension!!)

Noong pa-hapon na ay dumating si Dir. Dela Fuente at sinabing hindi siya napasabihan na umaga pala ang iskedyul ng pulong with NEA kung kaya siya nahuli. Pero ayon kay Samson, imposible ito dahil kasabay nila si dela Fuente na lumuwas ng Maynila. At nang matantiya siguro ng mga pro-GM na may bilang na naman sila, nagpatawag ng regular session at pinagtibay nila ang isang Resolusyon (Resolution No.139) na naglalayong i-quash ang naunang Resolution No. 138. Ang 138 ay ayaw pirmahan ni Villanada as Chair at yung 139 naman ay ayaw ding pirmahan ni Villar bilang Secretary. Kaya hayun, dead lock na naman uli…

Sa puntong ito nila kinailangan ang isang abogado at nag-provide naman ang NEA. Parang ganito more or less ang sabi ng abogado : “Pareho kayong walang mapapala kung hindi ninyo pipirmahan ang mga iyan. Magiging legally walang bisa pareho ang mga papeles”. Kulang na lang siguro na katusan sila at sabihing, “Magsi-tigil na kayo. Para kayong mga bata!!” Papaano mo nga naman iku-quash ang isang papel na ayaw mong kilalanin? Tingin ko lang ito ha, exercise in futility na ang Resolution No. 139. At saka pa lamang nalagdaan ang parehong resolusyon.

Ayon kay Dir. Servando, sa December 15 pa malalaman ang final verdict ng NEA tungkol sa magiging kapalaran ni Alex Labrador. Araw na siyang anibersaryo rin ng tinatawag naming "Mindoro Landing" or "Liberation of Mindoro from (Japanese)Invaders".

Teka, gusto ko rin idagdag na ako kabilang ang dalawa ko pang kasama sa DZVT ay inireklamo sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) ni Gng. Marilyn R. Labrador, asawa ni GM at Administrator ng West Mindoro Technological Institute (WMTI), sa pamamagitan ng isang sulat kay KBP President Ms. Maloli K. Espinosa noong November 7, 2008. Nang matanggap namin ang sagot ni Ms. Diana C. Gozum, Chairperson ng KBP-Standards Authority noong November 28, 2008 ukol dito, alam ko na ang reklamo sa amin ay kagaya lang ng OMECO Board Resolution No. 139, - made out of desperation at HINDI na dapat ginawa pa. Sabi nga ni Gary Granada, "Kapag ikaw ay nasa kumunoy, ang pinaka-matalinong pagkilos ay ang HINDI pagkilos!"

Si PacMan sa Sablayan

Darating o maaring dumating na mula sa Amerika ngayong araw si Manny Pacquiao mula sa matagumpay niyang laban noong Sabado (Linggo sa ‘Pinas). Sama-sama sa pagbubunyi ang higit na ipapakita ngayon ng mga Pinoy dahil ginto at hindi basta-basta bakal ang nadale ni Manny. Isa na namang ma-alamat na balahibo ang inadorno niya sa kanyang buntal (uri ito ng sombrero na gawa ng mga Tagalog at hindi po ito brand ng glab kagaya ng Cleto Reyes o Everlast!) sa katauhan ni Oscar dela Hoya.

Ipaaalala ko lang (at para sa kabatiran ng mga hindi pa nakaka-alam) na may importanteng papel ang Occidental Mindoro sa boxing career ni Manny Pacquiao partikular ang bayan ng Sablayan. Sa Sablayan Astrodome sa Brgy. Buenavista unang natikman ni PacMan ang panalo bilang propesyunal na boksingero. Tinalo niya sa unanimous decision sa kanilang apat na round na laban si Edmund “Titing” Ignacio noong ika-22 ng Enero, 1995. Si Ignacio ay tubong Oriental Mindoro na halos apat na taon ang tanda kay Pacquiao (November 24, 1974 ipinanganak si Ignacio habang December 17, 1978 naman si Manny). Huling namataan (bagama’t hindi naging ‘sing bagyo ng low pressure area ang kanyang career) sa ibabaw ng ring si Ignacio noong November 16, 2001 nang siya ay matalo sa isang flyweight boxer na nagngangalang Rolly Lunas. Narito ang kartada ni Titing (Edmund na nga kung Edmund!) sa kanyang buong boxing career: 35 fights, 8 wins (with 1 KO), 3 draws and 24 defeats!

Habang si Manny saan mang bansa sa planeta pumunta ay alam ng madla, si Titing Ignacio ay hindi alam kung nasaan na (Paglilinaw: hindi niya kaanu-ano at ka-apelyido lang niya yung isang Bokal na at-large ngayon at hindi rin malaman kung nasaan). Kung nagkataong dito sa San Jose Gymnasium nangyari ang first professional fight ni Pacquiao, baka nag-unahan na ang mga SB Member na gawin si Manny na “adopted son” para may dahilan man lang na maka-hingi ng balato sa kinita nitong dolyares mula sa laban sa Las Vegas. Kung hindi man, karangalan nga namang maging kumbaga sa mapa ay “land mark” ang iyong bayan sa boxing career ng “Pambansang Kamao”.

E,.. kung si Sen. Richard Gordon nga na nagkataon lang na ang isa sa ipinaglalaban sa Senado ay interes ng mga Pilipinong beterano (na hindi lang naman sa Mindoro mayroon) ay ginawang “adopted son” ng Pandurucan. Eniwey, second landing site nga naman ng puwersa ni Gen. Douglas MacArthur ang San Jose sa buong ‘Pinas noong December 15, 1944. Ang gawad na ito ng SB ay mula sa isang inaprobahang Resolution ilang buwan na ang nakalilipas. At matapos na "maampon" si Sen. Gordon, namigay ang senador as Chairman ng Philippine National Red Cross (PNRC)ng maraming biscuit at iba pang sa tingin ko ay Band-Aid na tulong para sa aking mga kababayan…

Hayy...malaki talaga ang kaibahan ng Sablayan keysa sa San Jose. Tsk,..tsk,..

Balik na lang tayo kay Manny. Maligayang pag-uwi sa Pilipinas, PacMan!

Sundalo at Mangyan Sa Isang Kasunduan

Isang simple at tahimik (kasi walang media coverage) na Covenant Signing ang isinagawa sa Chancery Building ng Bikaryato Apostoliko ng San Jose sa Mabini St., San Jose, Occidental Mindoro noong ika-2 ng Disyembre, 2008 sa pagitan ng kasundaluhan at mga katutubong Mangyan. Ang seremonya ay sinaksihan ng may 20 kataong kinabibilangan ng mga Philippine Army officer, mga lider ng Pantribung Samahan sa Kanlurang Mindoro o PASAKAMI kabilang ang ilang staff at worker ng Mangyan Mission.

Ang signatories sa bagong Kasunduan ay sina COL. EMMANUEL AMAT, Commanding Officer of the 203rd Brigade, PA and LT. COL ARNULFO BURGOS, Battalion Commander ng 80th IB, PA . Sa panig naman ng PASAKAMI, ang kumatawan ay sina JUANITO LUMAWIG, Chairman at SILDA SANUTON, na Kalihim nito. Ang PASAKAMI ay pederasyon ng mga samahan at tribong Mangyan sa Kanlurang Mindoro.

Naging saksi sa kasunduan sina GOV. JOSEPHINE Y. RAMIREZ-SATO at OBISPO ANTONIO P. PALANG, SVD, DD. kabilang si FR. ANTHONY TRIA, SVD, Mangyan Mission Coordinator. Ang paglagda ng magkabilang panig sa nasabing Kasunduan ay itinuturing na pagkilala at pagpapatibay sa Kasunduan na nilagdaan noong taong 2005 ni dating 203rd Brigade Commander COL. FERNANDO MESA, PA at ng liderato ng PASAKAMI. Ito ay nagtitiyak sa paggalang sa karapatang pantao ng mga katutubo at maging ang pagkilala sa kanilang kultura sa panahong may operasyong militar sa kani-kanilang pamayanan. Sa panig naman ng mga sundalo ay ang pagtitiyak na hindi pagagamit ang mga Mangyan sa ilang tukoy na gawain ng mga rebelde.

May ilang bagay lamang na idinagdag dito kagaya ang pagtitiyak ng kaligtasan ng mga kabataan at kababaihan sa panahon ng operasyong military at pagpapatuloy ng paglulunsad ng mga cultural sensitivity training/seminar na ibibigay ng mga katutubo para sa mga sundalo.

Sa panayam sa “Pintig ng Bayan” sa DZVT noong Miyerkules, binigyang diin ni Burgos na, "This (Covenant) is anchored on the basic principle of human rights." Umaasa naman ang mga pinuno ng tribo na magiging hadlang ito sa paglabag kanilang karapatan tungo sa pagkilala sa kanilang kultura. Naniniwala ang PASAKAMI na malaki ang maitutulong ng regular na dayalogo sa mga sundalo upang maligtas sa digmaan ang mga inosenteng sibilyan at kaagad na mapag-usapan ang mga problema bunsod ng operasyong militar sa lugar ng mga Mangyan na kalimitang pinaglulunsaran nito.

--------
("Naniniwala ka bang magiging tunay na protektor ng karapatang pantao ang mga sundalong 'yan? Psy-war lang 'yan!" Asik sa akin ng isang kakilala matapos kong ibalita ito sa kanya sa telepono. Sabi ko na lang na sa pagkakataong ito para safe ay, "My job is to inform, not to convince" na binigkas noon ni Bernadette Soubirous. Siya 'yung katorse anyos na batang taga Lourdes, France na pinag-pakitaan at sinabihan ng isang Mahiwagang Babae noong 1858 na, "I am the Immaculate Conception", na kapistahan ngayong araw. -NAN)

Sentenaryo

Umabot na sa century mark ang blog na ito at ito na ang aking ika-100 posting dito sa “Pamatok”. Ang kinse anyos kong anak na babae na si Anawim (o Tutz) ang nag-ganyak sa aking mag blog kasi siya ang mas exposed sa computer sa lahat sa amin sa bahay. Ito ay para naman daw lumawak ang maka-basa sa akin maliban sa naabot ng “Bigkis”, ang (dating?)newsletter ng Bikaryato ng San Jose,- kung saan ay isa ako sa mga kolumnistang layko bagama't hindi naman ako tunay na manunulat. Si Tutz ang humimok sa aking pasukin ang cyber space at nalaman kong hindi lang ito pang tinedyer. Kaya ‘yung title ng aking kolum sa aming opisyal na babasahin ay siya ring ginamit kong pamagat. Nagsimula akong mag-post noong ika-14 ng Enero, 2008 sa pamamagitan ng posting na “Templo ng mga Anino” na tungkol sa isang dating sinehan dito sa amin.

Ang buong blog na ito ay parang at pawang pira-piraso ng bubog (broken glass) ng iisang salamin ng lipunan ng Kanlurang Mindoro sa pangkalahatan. Isang salamin na ang lahat ay nakalantad ayon sa abang perspektiba ng nagbabahagi na nagkataong panulat lang ang ginagamit. Mananatiling ang aking target readers ay ang ordinaryong mamamayan at mananampalataya ng Kanlurang Mindoro, o yaong mga may interes sa Kanlurang Mindoro at may anumang pagkakaugnay sa Kanlurang Mindoro, nasaan man sila sa daigdig.

Mananatiling Tagalog o Taglish pa rin ang aking gagamitin kahit grammatically wrong kadalasan ang paggamit ko dito. Wala akong magawa dahil mas masama talaga ang aking English. Wala akong magagawa dahil ito ang wika ko, ang wika natin. Wala akong magawa dahil ito ang mas madali nating maunawaan. Ito ang wikang malapit sa ating puso dahil ginagamit natin ito sa araw-araw,- kapag tayo ay sumisigaw o bumubulong, natutuwa o nagagalit, nagmamahal o nagiging makasarili, nagbibigay o tumatanggap, nangangaral o nang-aasar, nagmumura o nagdarasal. Sa lahat ng karaniwan nating pakikipag-talastasan saan at kanino man. Kagaya nang unang pagtatagpo ng dalawang magkaibigan, magpapakilala ako sa pamamagitan ng pagsasabi ko ng aking tunay na pangalan.

Mananatiling layunin ng blog na ito ay pumukaw at gumanyak sa ating kumilos para sa pagbabago. May maniwala man sa akin o wala. May mga tumigil o may mag-umpisa mang bumasa dito. At hindi ako mawawalan ng loob kung ako ay maging bigo. Basta ang mahalaga, ako ay nakapag-bahagi sa panahong kailangan sapagkat ang pakikibahagi ay isang paraan ng pakikialam. Sa totoo lang, mas nauunawaan ko pa ngayon ang taong walang Diyos kaysa sa taong walang pakialam!

Tsamba lang na may bahid ng pagiging Katoliko ang aking blog. Hindi ito sinasasadya. Nagkataon lang na ako ay isang manggagawa ng aming Simbahang Lokal. Nagkataon lang na nagamit ko ang salandra ng pananampalataya sa aking mga sulatin ngayon. Higit sa lahat, hindi naman ako graduate ng Catholic school at walang pormal na pag-aaral sa Teolohiya. Kung nagkataong sa dati kung buhay ako nag-blog, tinitiyak ko sa inyong hindi ganito ang magiging tema at itsura nito. Maaaring ito ay isang isang bastos o kaya ay puro kabulastugang blog. O kaya ay blog na ang mga mensahe ay katulad ng naka-sulat sa pulang pintura sa mga pader sa Maynila. O anumang blog na tila walang puwang ang pagninilay,- o anumang bagay kaugnay ng espiritwalidad.

Matapos ang aking ika-100 posting ay ipapakita ko pa rin sa iba ang nakikita ko. Tanging ang ibig ko lang ay magbahagi ng kuwento, balita at saloobin sa perspektiba ng aking ginagawa at karanasan sa araw-araw dito sa Kanlurang Mindoro. Makasagasa man ako o makapagpa-angkas. Ipaaalala ko sa lahat sa pamamagitan nito na bahagi din ng mundo ang Kanlurang Mindoro. At palibhasa ako ay nasa “kalagitnaan” na ng buhay, lalong hamon ang winika ni Henry James sa nobelang “Middle Years”: “We work in the dark – we do what we can - we give what we have. Our doubt is our passion and our passion is our task..”

Salamat sa pagiging ka-manlalakbay….

Ninong (na) Naman..

Talagang matanda na ‘ata ako. Maraming mga bagay na iniisip at ginagawa ngayon ang mga kabataan na hindi ko maintindihan. Sabi nga nung isang kumpare ko, “Noon para maging pogi ay sinusuklay ang buhok. Ngayon para maging pogi ay ginugulo ang buhok!”

Matanda na talaga ako dahil tatlo na ang aking inaanak sa kasal. At sa Lunes ay may aanakin na naman ako ulit. Wala ako mamahaling bagay na maireregalo sa kanila. Tutal Christian role ko naman bilang Ninong ang gabayan sila sa kanilang buhay may-asawa, bigyan ko na lang kaya ‘yung groom (bahala na ‘yung mga ninang sa bride) ng paalala. Ipapaalala ko sa kanya ang istorya nina Adan at Eba sa Eden pagkatapos ay itatanong ko sa kanya, “Si Eba ba ang puno’t-dulo ng kasalanan ng tao?”. Sabay follow-up, “Hindi ba pareho naman silang naka-tikim o kumain ng forbidden fruit?” At ang ganito ang magiging daloy ng aking one-on-one paalala cum story-telling sa lalaki:

“Alam nating lahat ang istorya nina Adan at Eba kung papaano sila tinukso. Pero bakit parang kay Eba lang ‘ata natin itinambak ang lahat ng sisi? Ganito pa nga sinabi ni Adan: “Ang babaeng ibinigay mo sa akin ang nagbigay sa akin niyan…” Pero nang ibigay ng ahas ang prutas kay Eba, hindi ba niya katabi ang partner niya? Wala ba si Adan sa “scene of the crime”? Sa ibang bersyon ng ilang Bibliya ay nasusulat na magkasama sila nang oras na iyon. Kung magkasama sina Adan at Eba noon sa “crime scene”, bakit hindi niya pinigilan si Eba na kunin ang forbidden fruit gayung siya (Adan) ang unang binigyang babala ni God ukol dito?

Simula pa pala sa Eden (hindi lamang ngayon) ay ang babae na ang gumagawa ng dirty works para sa kanilang esposo. Enjoy na enjoy tiyak noon si Adan sa paglantak sa bunga ng kahinaan ni Eba (Kagaya rin ngayon na ang paminsan-minsang pagiging bungangera ni Misis (na kadalasan ay may balidong dahilan din naman..) ay dakilang katwiran na para i-manhandle siya! O ang pag-mamadyong ni babae ay excuse na sa pambababae ni lalake..). Hindi pinigil ni Adan ang kabiyak at lalong hindi niya ito tinanggihan. Bagkus, sinisi pa niya ang Diyos sa pagbibigay sa kanya ng kaulayaw, kasama at katuwang (na huwag namang mangyaring gagawin mo, inaanak).

Naganyak nga si Eba sa pagkakamit ng “karunungang katulad ng sa Diyos” na kung susuriin ay tila siya lang ang may higit na positive attitude ukol sa paghahanap ng karunungan. Hindi naman siguro si Eba lang ang nagnais nang marubdob sa karunungan. Maaaring may ganito ring mithiin si Adan pero naghintay pa siya nang pagkakataon na gawin ng kanyang asawa ang mga bagay na kaya naman niyang gawin (Halimbawa sa makabagong panahon: Gusto ni Mister pumorma araw-araw pero hindi naman siya tumutulong, kahit umigib man lang ng tubig sa paglalaba ng kanyang pang-videokeng t-shirt.).

Remember, bagamat naunang kumagat si Eba sa prutas ay nang DALAWA na silang nakakain nito ay saka lamang nag-react ang Diyos. PAREHO silang nagkaroon ng probable cause at later naging guilty sa kasong iyon. Pareho as in EQUAL kaya conspirators sila sa mga kauna-unahang krimen ng sanlibutan: theft, bribery, graft and corruption at public scandal(?).

Kaya lahat na PAREHONG ginawa ng lalake at babae bilang mag-asawa, kasal man o sila o hindi,- ay PAREHO dapat harapin, ang bunga man nito ay sumpa o biyaya. PAREHO ninyong tanggapin ang responsibilidad sa inyong mga desisyon. Naiintindihan mo ba ako Ijado?” At sasabihin niya, “Opo, Ninong. Salamat po, Ninong”. At ihahabilin ko rin na sa susunod ay sa Simbahan na sila magpakasal.

Galing ‘no? Hindi ba’t walang mamahaling regalo ang hihigit pa sa paala-alang ito? But the truth is, wala akong pambili ng mamahaling regalo sa Lunes. Wala pa kaming bonus, e…